Oh Captain! My Captain! Ölü Ozanlar Derneği Filmi Hakkında Bilinmeyenler

1989 yılında bizimle buluşan Dead Poets Society, izleyiciyi muhafazakar bir okul olan Welton akademisinde sıradışı öğretmen John Keating ve öğrencilerinin dünyasına başarılı bir şekilde sürüklüyor. Edebiyat öğretmeni bay Keating sınıfındaki ışığı görünce bunu açığa çıkarmak için kolları sıvar fakat onun teknikleri, öğretmeye çalıştığı farklı bakış açıları bu sıkı kurallı okul için uygun değildir ve birçok şeye mal olur. John Keating’e hayat veren Robin Williams bu yapımla “Carpe Diem” (anı yaşa) felsefesini ekrana unutulmaz bir şekilde yansıtarak yıllar geçse de aklımızın bir köşesinde güzel bir yerde duracak Ölü Ozanlar derneğini hatırlarımıza bırakıyor. Tabii bu yapımın fazla sözü edilmeyen birçok detayı da var.

Senaryo Neye Dayanıyor?

Ölü Ozanlar Derneği, “Eyvah Çocuklar Küçüldü” ve “Peki Ya Bob” un da yazarlığını yapan senarist Tom Schullman‘ın hayatından esinlenilerek yazıldı. Bu yapım, her ne kadar Ölü Ozanlar Derneğinden önce senaryolar yazmış olsa da senaristin Hollywood’a sattığı ilk eser olma özelliği taşıyor. Ayrıca filmdeki John Keating, senaristin eğitim hayatında ona sinemacılığı öğreten Harold Clurman ve İngilizce öğreten Samuel Pickering adlı iki öğretmenini temsil ediyor. Clurman’ın konuşmalarını Pickering’in  öğretme tekniğiyle harmanlayıp Keating karakterini oluşturan senarist, aynı zamanda filmde öğretmenin bir öğrencisini masaya çıkarıp Edgar Allan Poe şiirini okutmasını da Pickering’in öğrencisinin aktardığını söylüyor.

Söylenenlere göre “Dead Poets Society” aslında tıpkı “Fame” filmi gibi bir müzikale çevrilecekmiş. Hatta ismi bile konulmuş; The Sultans of Strut. Görülen o ki bu fikir pek de kabul görmemiş.

Yönetmen Krizi

Yapım, başlarda Jeff Kanew tarafından yönetilmek istenmiş. Hatta Keating rolüne de Robin Williams yerine Liam Neeson’un oynamasını istemişti. Fakat stüdyo buna karşı çıktı ve zaten Williams da bu yönetmen ile oynamak için ayak sürüyünce Dustin Hoffman hem yönetmenlik hem de Keating rolünü almak için belge imzaladı fakat bu durumda da tartışmalar baş gösterince stüdyo filmi, 6 kez Oscar ödülü adayı gösterilen ve ileride Truman Show’un da yönetmenliğini taşıyacak olan Peter Weir’in ellerine bıraktı.

Senaryo Değişikliği

Orjinalinde Keating’in kanser sebebiyle öldüğü senaryo aslında Keating’in  “anı yaşa” felsefesini her zaman kullanma sebebini daha da güçlendirmek ve seyirciye göstermek için yazılsa da Yönetmen, senarist Schulman’a “İnsanlara bunu açıklamak zorunda değilsin, film o olay olmadan daha güçlü olacak” diyip canlandırmamıştır.

Ekonomik Zorluklar ve Yapay Dekorlar

Yapay kar çok pahalı olduğu için film ekibi Georgia’dan Delawere’ye taşınmış ve çekimleri orada yapmıştır. Hem böylece İngilterede bir okulun verdiği hissiyat da seyirciye daha kolay geçebilecektir.

Filmde buluşma noktası mağara  aslında gerçek değildi. Latex’ten yapılmış sahte bir tasarım olmasına rağmen yine de Delaware’deki Kurt Mağarası’nın konumuna dayanıyordu. Yani en azından konum gerçekten bir mağara konumunun civarındaydı.

Edebi referanslar

Film, gizli açık bir çok edebi referans barındırıyor. Öğrencilerin esnemelerinin  Walt Whitman’ın Leaves of Grass şiirine benzemesinden Vachel Lindsay”ın unutulmaya yüz tutmuş şiiri “The Congo”ya yapılan atıflara kadar birçok alıntıyla dolu olduğunu görüyoruz.

“Sonra Kongo’nun karanlıkta sürünerek ormanı altın bir iz ile kestiğini gördüm.”

Ayrıca filmde Shakespeare, Robert Frost, Alfred Lord Tennyson, ve Lord Byron’ın da isimlerinin geçtiğini söylemekte de fayda var.

En unutulmaz sahne ise, Walt Whitman’ın Abraham Lincoln için yazdığı ağıtın kullanılmasıydı. Bay Keating okuldan kovulduğunda öğrenciler sıralara çıkıp bağlılıklarını tıpkı ağıttaki gibi “Oh Captain!, My Captain!” şeklinde seslenerek tüylerimizi diken diken edecek bir sahne çıkardılar ortaya.

Başrol

Filmin başrolü için düşünülen  Bill Murray, Tom Hanks, Mickey Rourke, Alec Baldwin gibi başarılı oyuncular arasından sıyrılıp rolü alan Williams’ı yönetmen, rolü için endişeli görünce ondan doğaçlama yapmasını istedi. Williams’a tıpkı bir öğretmenmiş gibi sınıfında ne öğretmek istediğini sordu ve Shakespeare cevabı geldi. Ardından Williams, Marlon Brando ve John Wayne’in Shakespeare’i filme dönüştüren bir sahneyi doğaçlama yaptı. Böylelikle rolüne alıştı  ve film bir araya gelmeye başladı. Sadece bu sahne değil birçok yerde doğaçlama yapan Robin Williams’ın repliklerinin 15%’inin doğaçlama olduğunu aktarıyor yapımcılar.

Filme Isınma Süreci

Peter Weir, senaryoda öğrencilerin yatılı okulda okuduğunu gördüğünde aktörlere de ortak bir oda ayarlayıp kaynaşacakları ortam kuruyor. Hatta daha doğal oyunculuk göstermeleri için 1950’lerin sinema müzik ve radyo gösterilerine çalışmalarını bile sağlıyor.

Acımasız Eleştiriler

Bu kadar başarıya sahip bir yapımın illaki sevilmeyen tarafları da olacaktı. Büyük bir çoğunluk tarafından beğenilse de bazı eleştirmenler tarafından sevilmedi .Duygusal olarak manipülatif ve entelektüel olarak sığ gördüler. Hatta Roger Ebert filme iki yıldız verdi ve film hakkında şunları söyledi: “Tabii ki, parlak öğretmenin sonunda okuldan kovulması kaçınılmazdır. Öğrencileri onun işten çıkarılmasını protesto etmek için sıralarına çıktıklarında çok etkilendim(!) , kusmak istedim.” gibi uç bir kritik yapmıştır.

Robin Williams’ın Dokunuşu

Ethan Hawke her ne kadar başta Williams tarafından anlaşılamadığını ve çok uyumlu bir çalışma ilişkisine sahip olmadılarını aktarsa da Robin Williams ile çalışmanın ve Dead Poets of Society’nin kariyerindeki dönüm noktalarından biri olduğunu söylemiştir. Ayrıca şunları da ekliyor.” Robin ile tahtaya çıktığım o sahneden beri hayatımın peşine düştüm. Kendini kaybetmenin bu yolu, kendini bir hikayenin içinde kaybettiğin yer, “sen”in çok ötende bir şeye hizmet eden bir hikaye.. Ölü Ozanlar Derneği’nde bunu hissettim.”

Dead Poets Society (1989) Trailer #1 | Movieclips Classic Trailers

Check out the official Dead Poets Society (1989) Trailer starring Robin Williams! Let us know what you think in the comments below. ► Watch on FandangoNOW: https://www.fandangonow.com/details/movie/dead-poets-society-1989/MMV386E3AEB20B042AEDCAA8FE8D5ED866A7?&cmp=MCYT_YouTube_Desc Subscribe to the channel and click the bell icon to stay up to date on all your favorite movies.

Kaynak: https://www.mentalfloss.com/

Editör: Fatih Düz – 28.08.2022