Konuşma Yeteneğimiz Primatlardaki Gırtlağın Kısmen Kaybedilmesiyle İlgili Olabilir!

İnsanlar neden diğer primatlardan daha fazla ses kontrolüne sahip? Yeni araştırmalara göre, insanın konuşma yeteneği, onlarca primat türünün sahip olduğu gırtlağın, kısmen kaybedilmesine bağlı olabilir.

Bazı çalışmalar, insanların ses tellerinin yakınında ses zarlarının olmadığını gösterdi. İnsanlarda ses üretmek için titreşen ses telleri, kaslar veya gırtlak vardır. Ancak, incelenen tüm diğer primatların aksine, insanlarda ses zarları adı verilen ses tellerinin üzerinde küçük doku parçaları yoktur. Araştırmacıların 12 Ağustos Science dergisinde bildirdiğine göre, bu benzersiz insan özelliği, konuşulan dilin yapı taşları olan sesleri üretmek için insanların seslerini kontrol etmelerine yardımcı oluyor.

Vokal zarlar ise klarnetteki bir kamış gibi hareket ederek bazı hayvanların yüksek sesle ve tiz bağırmasını kolaylaştırıyor. Örneğin uluyan maymunların delici çağrıların tizlik gibi. Araştırmacılar, 43 farklı primat türünde ses zarlarını aramak için MRI ve BT taramalarını kullandılar ve gördükleri karşısında şaşırdılar: İnsanlar dışındaki tüm primatlarda doku vardı.

Japonya Kyoto Üniversitesi’nden paleontolog Takeshi Nishimura, ses zarları kaybının “insan evriminde çok büyük, çok devrimci bir olay” olacağını söylüyor.

Primatlar çoğunlukla aynı temel yolla ses çıkarırlar. Ses dalgaları oluşturmak için gırtlaktaki kasları titreştirirken ciğerlerindeki havayı dışarı iterler. Nishimura’nın ekibi, ses zarlarının oynadığı rolü anlamak için şempanzelerde, al yanaklı makaklarda ve sincap maymunlarında çalışan primat ses kutularının videolarını inceledi. Araştırmacılar ayrıca, doğal sebeplerden ölen makak ve şempanzelerden gırtlak aldılar ve parçaları tüplere monte ederek, ses tellerinin ve zarların nasıl tepki vereceğini görmek için havayı gırtlaklardan geçirdiler. Her iki deneyde de gırtlaklar, perdede genellikle çılgınca dalgalanan sesler çıkardı. Nishimura’nın ekibi, bunun; bir hayvanın hem ses zarlarına hem de ses tellerine sahip olduğunda gerçekleştiğini buldu. Ekip, insanların ses zarlarına sahip olmadığı için, genellikle diğer primatlardan daha kararlı sesler çıkardığımız sonucuna varıyor. Ağzımız ve dilimiz, bu sabit tonları daha sonra dilin dayandığı karmaşık seslere dönüştürebilir.

İnsanları diğer primatlardan daha anlamlı kılan tek şey ses zarlarının kaybı değildir elbette. Anatomik farklılıkların ötesinde, insanların dil evrimini yönlendirmeye yardımcı olabilecek belirli genleri vardır ve belki de en önemlisi, insan beyni, bize konuşmamız üzerinde daha fazla kontrol sağlayacak şekilde, diğer primatlardan farklı şekilde yapılandırılmıştır.

Editör: Ayşe Tunç – 17.08.2022