Sahtekar Hissediyorsanız Sizi Buraya Alalım! Imposter Sendromu’na Yakalanmış Olabilirsiniz

Imposter Sendromu, kişilerin başarıyı hak etmediğini düşünmesi ve başarısının gerçekliğinden şüphe duymasından kaynaklanır. Bu yüzden kişi kendini sahtekar olarak tanımlar.

Kişi; diğerlerinin aksini belirtmesine ve tüm kanıtlara rağmen başarısının gerçekliğine inanamaz. Arkadaşlarıyla bir ortama girdiğinde anlattığı şeylerin aslında kafasında uydurma olduğunu veya yaptığı şeyleri sırf bunları anlatabilmek için başardığını sanır.

İlk defa 1978’de ABD’li psikologlar Pauline Rose Clance ve Suzanne Imes tarafından tanısı koyulmuştur.

Hepimizin az çok bu hisse kapıldığı olmuştur. Sizin de çevrenizdeki insanlar tarafından “Ne güzel şansın yaver gitti.” ve “Denk geldi bak, senin için iyi oldu.” cümlelerini hiç duymadınız mı? O an bunu fark etmesek de aslında bu bize yapılan büyük bir hakaret. Çünkü o şey benim şansım yüzünden olmadı, başarım sayesinde oldu. Kadere inanıyorsanız kader diyebilirsiniz, emek veya hırs…

Aslında hiçbiri şans değil, çünkü o tesadüfü değerlendirmek tamamen benim elimdeydi. Kendim için en iyisini yaparak bu fırsatı kullandım. Siz hiç “Aa, bir anda üniversiteyi kazanıvermişim!” veya “Yanlışlıkla bir enstrüman çalmayı öğrenmişim!” gibi bir cümle duydunuz mu? Ben duymadım, çünkü iyi şeyler tesadüfen olmaz.

Eğer çevrenizde bu ve bunun gibi cümleleri sıkça duyuyorsanız kibarca uyarmaktan zarar gelmez, çünkü şu anda sizi rahatsız ettiği gibi daha bir çok insanı rahatsız edebilir. Bilinçaltlarında bu sendromun oluşmasına ön hazırlık yapabilir.

Eğer sendroma dönecek olursak ilk başlarda başarılı kadınlarda ortaya çıkmaya başlamış, sonrasında ise erkek ve kadınlarda eşit sayıda görülerek devam etmiştir.

Einstein’ın bile ölümünden sonra “Çalışmalarıma gösterilen abartılı saygı beni çok rahatsız ediyor. Kendimi, istemeden sahtekarlık yapan biri gibi hissediyorum.” dediği biliniyor. Bu Imposter Sendromu’nun en temel cümlelerinden biri. Sadece bu kadarla da kalmıyor. Imposter Sendromu yaşayan ünlüler arasında Tom Hanks, Grand Slam, Serena Williams’ta bulunuyor. Hem de bunlar Oscar gibi büyük ödüller almış insanlar.

Imposter Sendromu bu kadar çok görülmesine rağmen yapılan araştırmalar oldukça az. Bu yüzden psikolojik bir rahatsızlık olarak tanımlanmıyor ve ayrı bir tedavisi yok. Sadece psikolojik destek alınabiliyor.

Bu sendrom biraz da yetersiz hissetmekle alakalı olduğu için bu kişiler genelde ne yaparsa yapsın tatmin olamayan insanlardan. Neyi başarırlarsa başarsınlar hala yeteri kadar şey yapmadıklarını düşünüyorlar. Bu nedenle hayattaki tek amaçlarını kendini tatmin etmeye bağlıyorlar; yemek içmek ve uykudan kesilecek kadar.

Bunun gibi duyguları ara ara hepimiz yaşasak da kendimize direkt olarak tanı koymamamız gerekir. Psikolojik destek alabilir veya hislerinizi güvendiğiniz bir dostunuza anlatabilirsiniz.

Editör: Ayşe Tunç – 13.08.2022