Cennetten Kovulan Kadın: Lilith, Cinsel Eşitlik ve Feminizm

İnsan, geçmişte olduğu gibi günümüzde de bilgiye ve öğrenmeye aç bir varlık. Merak, insanoğlunu sürekli cevaplar aramaya yönlendirmiş ve en çok sorgulanan konuların başında da evren ve insanın var oluşu gelmiştir. Dinler, kutsal kitaplar ve söylenceler(efsaneler) bu konularda insanlığa yol gösterici bir nitelik taşımışlardır.

Konumuz efsaneler. Biraz kurgu biraz gerçek ama hayata dokunan hikayeler bana göre. Birbirinden farklı birçok kültürün, uygarlığın sahip olduğu mitler, efsaneler var. Bu yazıda ise Yahudi mitolojisine konu olan o kadın ile tanışacağız: Lilith.

Lilith, Adem ile aynı anda yaratıldığına inanılan ilk kadın. Saf toprak ile yaratılan Adem’den farklı olarak Lilith, içerisinde çöp ve tortular bulunan topraktan yaratılır. Tanrı onlara dünyanın sorumluluğunu verir ve onları kutsar. Fakat yaradılışlarındaki farklılıktan dolayı Adem ve Lilith bu birliktelikte asla mutlu olamazlar. Adem her konuda kendini söz sahibi görür ve Lilith’in kendisine itaat etmesini ister. Lilith bu durumu kabul etmez ve karşı çıkar. Kendisinin de aynı anda topraktan yaratıldığını ve eşit olduklarını söyler. Bu duruma karşı Adem güç kullanmaya çalışınca Lilith, Tanrı’nın söylenmesi yasak olan adını üç defa söyler ve cenneti terk eder. Artık Adem yalnız kalmıştır. Uzun süren yalnızlıktan sonra Lilith’i özleyerek Tanrı’dan O’nu geri getirmesini ister. Bunun üzerine Tanrı; Senoy, Sensenoy ve Semangelof isimli üç meleği Kızıldeniz’de yaşayan Lilith’in yanına gönderir ve onlardan Lilith’i geri getirmelerini ister. Lilith ise şeytani bir varlık olan Samael ile birlikte olmuş ve yüzlerce cin çocuk dünyaya getirmiştir. Üç melek, O’na geri dönmesini aksi halde her gün çocuklarından 100 tanesini öldüreceğini söyleyerek tehdit ederler. Lilith bu tehdide de boyun eğmez ve cezalandırılır. Lilith’in Adem’e geri dönmemesi üzerine Tanrı, Adem’e yeni bir eş yaratmak için Adem uykudayken kaburga kemiklerinden birini alır ve ondan bir kadın yaratır. Adem kendisinden yaratılan bu kadın ile cennette huzurlu bir şekilde yaşamaya başlar.

Diğer yandan Tanrı’nın verdiği cezayı yerine getirmek için Lilith’in yanına giden üç melek ise Lilith’e Tanrı’nın Adem için yeni bir kadın yarattığını ve adının da Havva olduğunu söylerler. Lilith, Tanrı benim çocuklarımı öldürdü ben de Adem soyundan gelen tüm çocukları öldüreceğim diyerek intikam yeminleri eder. Lilith artık Adem soyundan gelen bütün bebeklerin, hamilelerin baş düşmanı olur. Fakat meleklerle yaptığı anlaşmaya göre sadece yakınında üç meleğin ismi ve sureti bulunan çocuklara dokunmayacaktır. Bunlardan sonra intikam almak için cennete gizlice giren Lilith, Adem ve Havva’ya yasak meyveyi yedirir ve onların da cennetten kovulmalarını sağlar…

Evet, hepimizin hakim olduğu, bazen bir yerlerden duyduğu bazen okuduğu o ‘’Yasak Elma’’ hikayesinin bir de bu yüzüne baktık. Bana kalırsa bu masalsı hikayeler bizleri düşünmeye sevk ediyor ve başka bir taraftan bakmayı öğretiyor. Yaşanmış ya da yaşanmış olması ihtimali ele alınmış Lilith efsanesi günümüzde de feminizmin doğuşu olarak değerlendiriliyor. Tezlere, araştırmalara konu olan Lilith ve her kültürün tarihinde yer alan efsaneler, masallar, mitler bizlere yeni kapılar açıyor. Geçmişten günümüze çeşitli kaynaklarda yukarıda bahsettiğim Lilith efsanesine rastlıyoruz. Her ne olursa olsun Lilith, kendi bağımsızlığını her şeyin üstünde tutan, büyük acılar çekmesine rağmen boyun eğmeyen bir kadın figürü olarak cinsel eşitlik, bağımsızlık gibi konuları ön plana çıkarıyor. Kötü kadın ya da kötülüğü seçen kadın bir yana ben Lilith’e, bağımsızlığını ve kendi hakkını sonuna kadar savunan bir kadın olarak bakmayı seçiyorum. Siz ne dersiniz?

Editör: Astropower – 13.08.2022