İyi Bir Uykunun Vazgeçilmezleri: Beyaz, Pembe ve Kahverengi Gürültüler

İnsan kulağının algılayabileceği tüm ses spektrumunda tıpkı ışıkların renkleri olduğu gibi seslerin de renkleri olabiliyor ve uykuya dalamamaktan muzdarip çoğu insanın bu çeşitli ses terapilerine başvurduğunu hepimiz biliyoruz. Peki ya bu sesleri nasıl kategorize edebiliriz?

Beyaz Gürültü (White Noise)

Aralarında muhtemelen en çok duyduğunuz  popüler bir gürültü türü. Bu durağan sesler arka plandaki rahatsız edici sesleri perdeleyip daha kaliteli bir uyku çekmenizi vaat ediyor. Bunlar, spektrumda bulunan tüm frekanstaki sesleri içerebilirler. “Geniş bant gürültüsü”  yani geniş frekans aralığı olan gürültüler olarak da adlandırılabiliyorlar.

Beyaz gürültü, statik yani radyo veya televizyon benzeri bir vericiden üretilen ses oluşturmak için frekansların karışımını kullanır. Bu vericiler, klima, vantilatör veya elektrik süpürgesi gibi tiz ve yoğun frekanslı cihazlar bile olabilir.

Araştırmalar beyaz gürültünün;

• Uykuyu düzenlediğini,
• Bebeklerde ağlamayı azalttığını,
• İnsanlarda pozitif bir etki gösterdiğini,
• İş performansını geliştirdiği,
• Dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu belirtilerini azalttığını  göstermiştir.

Pembe Gürültü (Pink Noise)

Pembe gürültüler arka plandaki sürekli seslere denir. Konuşan insanlar, geçen arabalar gibi ortam gürültüleri olarak sınıflandırılırlar, böylece dikkat dağıtan şeyleri filtrelerler. Tıpkı beyaz gürültü gibi arka planda durağan bir şekilde hissedilirler ve uykuya dalmayı hızlandırırlar.

Pembe gürültüler daha düşük ses dalgalarından oluşan derin, sakin ve yumuşak seslerdir. Yani pembe gürültüler beyaz gürültülerden daha düşük frekansta yer alırlar. Bazı araştırmalara göre hafıza güçlendirdiği ve odak artırdığı belirtilmiştir.

• Yağmur çiseleme sesi,
• Ağaçlara değen rüzgar sesi,
• Kumsaldaki dalga sesleri.

Kahverengi Gürültü (Brown Noise)

Kırmızı gürültü olarak da adlandırılabilir. Beyaz ve pembe seslere oranla daha bass benzeri gürleme tarzı bir ses üretir. Frekans, pembe gürültünün frekansından daha fazla olunca desibeli de düşer. Güçlü yağışlar veya tazyikli bir duş örnek olarak verilebilir. Dikkat çekici olan bu sesler bazı insanlara göre zihin susturucu olarak adlandırılırken bazıları tahammül bile edemiyor.

• Rahatlama,
• Uyumaya yardımcı olma,
• Çok rahatsız edici gürültüleri bastırma,
• Odaklanma gibi etkileri olduğu da gözlemlenmiştir.

Diğer gürültü renkleri:

Mavi: Pembe ve beyaz gürültülerden daha keskindir. Su spreyi açıldığındaki tıslama sesi vb.

Mor: Kahverengi gürültünün tam tersidir. frekansa bağlı olarak ses artıkça mavi gürültüden daha fazla güç kazanır. En yüksek perdedeki seslerden biridir ve genelde kulak çınlamasını tedavi etmekte kullanılır.

Gri: Beyaz gürültüye benzer ama daha çok dengelidir.

Uyumak için bu sesler gerçekten faydalı mı?

Hepimizin bildiği gibi uyurken de olsa beynin yapacağı çok fazla görevi vardır. Peki arka plandaki bu sürekli gürültü beynimizin vücudumuzu iyileştirme ve dinlendirme gibi görevleri yapmasını yavaşlatır mı? Uzmanlara göre  kesin bir cevap söz konusu değil, fakat kişisel olarak işinize yaradığını düşünüyorsanız sesin çok yüksek olmadığına emin olup öyle uykuya dalın, zira 70 desibelin üzerindeki seslere uzun süre maruz kalmak duymanızı etkileyebilir.

Uyku rutinine eklemek için renk gürültülerini telefonunuza çeşitli uygulamalar ekleyerek, Youtube ve uyku cihazlarından yararlanmak da bir tercih tabii. Zaten hemen hemen çoğu alışveriş uygulamasındaki uyku cihazları kişiye daha derin uyku vermesi açısından tüm bu sesleri seçenek olarak eklemekte.

Peki gürültü renklerinden maksimum verimi nasıl alabiliriz?

Pembe gürültü, uykuya hızlı ve derin bir şekilde dalmanıza, keyifli bir uyku geçirmenize  yardımcı olabilir fakat kötü bir uyku düzeniniz varsa bu avantajlar pek de uzun vadeli görünmez. Bu durumda pembe gürültüden daha uzun süre verim almak istiyorsanız;

• Her gün aynı saatlerde yatmak ve kalkmak,
• Egzersizi günlük rutinimize eklemek,
• Sessiz, karanlık ve ideal sıcaklıktaki bir ortamda uyumak,
• Kafein, alkol ve ağır yemekler vb. uykuya zarar veren şeylerden kaçınmak gibi adımlar atmak önerilmekte.

Kim bilir, belki sadece bu adımları atmanın bile uyku kalitemizi gürültü renklerini denemeden bizi uykuya götürme imkanı vardır.

Seslerin renklerini dinlemek için:

Editör: Doruk Adakoğlu – 04.03.2023