Türkiye’nin 2000’li Yıllarında Dünya Mirası Listesine Alınan Yerler

Türkiye’nin 2000’li Yıllarında Dünya Mirası Listesine Alınan Yerler şunlardır;

Edirne Selimiye Cami ve Külliyesi

Cami ve Külliye, Osmanlı Dönemi’nde inşa edilmiştir. 2011 yılında kültür alanında Unesco Dünya Mirası Listesine girmişlerdir. Böylece 2000’li yıllarda Dünya Mirası Listesine girmiş ilk eserler olmuştur. Selimiye Cami, 1568 yılında 2.Selim Dönemi’nde Mimar Sinan’a yaptırılmıştır. Osmanlı Devletinin 6.başkenti olan Edirne’de inşa edilmiştir. 1575 yılında tamamlanan yapı, Mimar Sinan’ın ustalık eseridir. Selimiye Külliyesi ise İstanbul’un Fatih ilçesine bağlı Süleymaniye semtinde bulunmaktadır. Külliye’yi Kanuni Sultan Süleyman’ın emriyle Mimar Sinan yapmıştır. Külliye; anlam olarak caminin yanında medrese, okul, hastane, hamam, çarşı gibi yapıların olduğu yerdir.

Çatalhöyük Neolitik Alanı

Konya ilinin Çumra ilçesinde bulunmaktadır. Konya Ovası’nın üzerinde yer almaktadır. Doğu ve Batı olmak üzere iki höyükten meydana gelmektedir. Höyük, topraktan oluşan tepe demektir. Doğu’daki höyük, Neolitik Dönemde Batı’daki höyük, Kalkolitik Dönemde oluşmuş tarihi yerleşim yerleridir. Alanın bir yerleşim yeri olması tarım ve avcılık faaliyetlerin yapıldığını  göstermektedir. Yüksekliği 20 metredir. Doğu höyükte heykeller, duvar resimleri, kabartmalar dediğimiz rölyefler vardır. Batı höyükte çanak çömleği ile küçük odalar bulunmuştur. Kültür turizmi açısından önemli bir yere sahiptir. Konya’ya gittiğinizde gidebileceğiniz yerlerden biridir. 2009 yılında geçici listede yer alırken 2012 yılında Unesco tarafından Dünya Mirası Listesine girmiştir.

Cumalıkızık

Bursa’nın Yıldırım ilçesinde bulunmaktadır. Uludağ’ın kuzeyinde yer alır. 1300 yılında kurulan vakıf köyüdür. Köy, ismini Osmanlı Devletinin kurucusu Osman Bey’in köyü cuma günü kurması üzerine Cuma denmiştir. Kızık ise köy, Uludağ ile vadi arasında sıkışıp kaldığı için Kızık denilmiştir. Köyde Cumalıkızık Etnografya Müzesi vardır. Cumalıkızık’a giderseniz Müzede köy yaşamına ait eşyalara rastlayabilirsiniz. Taşlı ve dar sokaklardan oluşan Cumalıkızık evlerini, köy’deki cami’yi Zekiye Hatun Çeşmesini de ziyaret edebilirsiniz. Ayrıca 2015 yılından beri haziran’da Ahududu Festivali düzenlenir. Eğer haziran’da giderseniz festivale katılabilirsiniz. Köy, bu kültürel özellikler açısından 2014 yılında Dünya Mirası Listesine girmiştir. Osmanlı imparatorluğunun Doğuşu olarak bilinmektedir.

Bergama Çok Katmanlı Kültürel Peyzaj Alanı

Antik Kenttir. İzmir’in Bergama ilçesinde bulunduğu için Bergama denmiştir. Çok katmanlı denmesinin sebebi ise içerisinde Roma, Doğu Roma, Osmanlı Devletine ait kalıntılar bulunmuştur. Bergama’nın bir diğer adı Pergamondur. Pergamon Krallığının başkentidir. Bergama’da Bergama Müzesi vardır. Müze, ilk arkeolojik olarak açılmıştır. Müzede Pergamon’a ait kalıntılar sergilenmiştir. Mezar, kaya mezarı, sur duvarları, kabartmalar, çatı kiremitleri kalıntılara örnek verilebilir. 2014’te Dünya Mirası Listesine alınan yerlerden biri olmuştur.

Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri

Kale, Diyarbakır’ın Sur ilçesindedir.  Kalenin yapılışında kullanılan temel malzeme bazalt taşıdır. İç ve dış kale olma üzere iki bölümü vardır. İç kale, ilk yerleşim alanıdır. Hevsel Bahçeleri,  Diyarbakır Kalesi ile Dicle Nehri arasındadır. Bahçelerde şahin, yılan kartalı, kerkenez gibi yırtıcı kuşlar vardır. Diyarbakır Kalesi ve Hevsel Bahçeleri, 2015’te Dünya Mirası Komitesi adında yapılan toplantıyla Dünya Mirası Listesine dahil edilmiştir. Toplantı, Almanya’da yapılmıştır.

Efes Antik Kenti

İzmir’in Selçuklu ilçesinde bulunan kent, 2015’te Dünya Mirası Listesine girmiştir. Eski Yunanca’da Ephesos’tur. Sözcüğün Hititçe’den türediği düşünülmektedir. Antik Kent, Cilalı Taş Devrinde kurulmuş olup önemli mimari eserlere sahiptir. Artemis Tapınağı, Meryem Ana Evi, Ashabı Kehf Mağarası, tiyatro, İsa Bey Cami, İmparator Hadrianus için yapılmış Hadrian Tapınağı ve Celsus Kütüphanesi önemli eserlerdir. Artemis Tapınağı, Dünyanın Yedi Harikasından biridir. Kütüphane, adını Efes valisi Celsus’tan almıştır. Yapının, kütüphanenin yanında anıt özelliği de bulunmaktadır. Kütüphanenin arkasında Serapis Tapınağı vardır.

Ani Arkeoloji Alanı

Kars’ın Güneydoğusunda ve Türkiye – Ermenistan sınırları arasındaki Arpaçay Nehri’nde yer alır. Latince’de Abnicumdur. 2012’de geçici listede yer almıştır. 2016’da Dünya Mirası Listesine alınmıştır.

Aphrodisias

Sözcük, Roma alfabesinde kullanılmıştır. Kent, Aydının Karacasu ilçesindeki Geyre Mahallesindedir. Afrodit Tapınağı ve Antik Tiyatro önemli eserlerdir. 2017’de Dünya Mirası Listesine girmiştir.

Göbeklitepe

Tarihin sıfır noktası adıyla bilinen Göbeklitepe, Şanlıurfa’dadır. Haliliye ilçesinin Örencik köyündedir. Şanlıurfa Arkeoloji Müzesinde Göbeklitepe’de bulunan heykeller ve taşlar sergilenmiştir. Dikili taşlar ve hayvan motifleri bulunmuştur. Dikili taşlar, insan vücudu şeklinde yapıları vardır. İnsan vücudunun üç boyutlu hali olarak düşünülebilir. Göbeklitepe, Eski kült’ten oluşan yapılan topluluğudur.

Aslantepe

Malatya’da Fırat Nehrinin batısında yer almıştır. 2021 yılında Dünya Mirası Listesine girmiştir. 30 metre yüksekliğindedir. Kazı çalışmalarının sonucunda kerpiç saray, mühür baskısı bulunmuştur. Kerpiç sarayında duvar resimleri vardır.

Editör: Yusuf Alper EVCİL – 29.07.2022