Atalarımızın Acılarını Taşıyor Olabilir miyiz? Aile Dizimi Terapisi Nedir?

Her birimiz, atalarımızdan sirayet eden, annemiz hamileyken yaşanan, anne karnındaki olumsuz duygu-durum bozuklukları gibi sorunları bir şekilde bugün bilinçdışımızda travma olarak taşıyor olabiliriz. Bazen bu davranışlarımıza hemen yansıyor, bazen de o olayı hatırlatan, tekrar edici bir olayda biz o travmayı hissedip davranış bozukluğu yaşıyoruz.

Aile dizimi tam olarak bununla ilgileniyor. Terapinin çıkış noktası her birimizin, hem de kuşaklar öncesinden başlayarak, ailemizdeki her birey ile bir bağımız olduğudur. Yani yetişkinler olarak bugün aldığımız her doğru veya yanlış karar, olumlu ya da olumsuz davranışlarımız, sorunlarımız ve korkularımız aslında atalarımızdan mirastır. Aile içinde yaşanan her durum aile fertlerinin DNA’larına kazınmakta ve nesilden nesile aktarılmaktadır.

Bu kulağa şaşırtıcı gelebilir ama gerçekte tüm ailelerimiz bizde stres duygusuna neden olur. Bu, ailenizin veya çeşitli aile üyelerinin kötü olduğu anlamına gelmez; bu sadece ailenin hayatınızın önemli bir parçası olduğu anlamına gelir. Tıpkı iyi bir işe sahip olmak ya da iyi bir okula gitmek gibi. Bunlar hayatınızın harika parçalarıdır, ancak yine de bizde travma oluşturabilirler.

“Duygularımızı ve algılarımızı bir ‘bilme alanı’nda incelediğimizde, acıya neden olan ailesel kalıplardan kurtulabiliriz. Aile dizimi, terapileri ile ailemiz üzerinde çalışmak, sorunlarımızın nedenini bulmamıza ve çözmemize yardımcı olabilir.”

Aile dizimi yaklaşımı herkes için değildir, ancak aile yaşamları nedeniyle travma kalıpları veya problemler geliştiren kişiler için özellikle yararlı olabilir.

Aile Dizimi Terapisinin Tarihçesi: Kökenleri, Faydaları ve Etkileri

Bir aile ağacında var olan bağları ve aidiyet duygusunu ifade etmek için ‘aile dizilimi’ terimini ilk kullanan Alfred Adler’di ancak Aile Dizimi Teorisi, Bert Hellinger adlı bir Alman terapist tarafından geliştirildi. İlgili terapilerdeki daha önceki çalışmalarını kendi yaşam deneyimleri ve duygularıyla birleştirerek aile dizimi terapi biçimini geliştirdi. Günümüzde diğer birçok terapist, hem aile hem de bireysel sorunların tedavisi için ya tek uygulamaları olarak ya da alternatif bir terapi olarak aile dizimi yöntemini kullanmaktadır.

Travmanın Kuşaklara Etkisi

Aile dizimi aile çizginizde veya aile geçmişiniz boyunca meydana gelen her şeyin şu anda düşünme, hissetme ve davranış biçiminizi şekillendirdiğini varsayar. Bir bireyin kederi, korkusu veya öfkesi tüm aileyi etkiler. Aile sistemi, daha sonra bahsedeceğim morfojenik alanla bağlantılı olduğu için, hepsi kendilerinden önce aile üyelerinin her birinin başına gelenlerin etkilerini hissederler. Terapi çalışmasının kullandığı morfojenik alan, bir grubun anılarını ve belirli enerjilerini içeren bir enerji alanıdır. Bu grup bir aile, bir topluluk, bir ülke ve hatta tüm dünya nüfusu olabilir. Bu enerji alanı grubun tüm bilgilerini içerdiğinden, kimse bize gerçekleri söylememiş olsa bile sorunlarımızın kaynaklarını anlamamıza yardımcı olabilir ve karşılaşabileceğiniz temel sorunlara bir tedavi biçimi olarak çalışabilir.

Ailenizin bir aile üyesini asla dışlamayacağını düşünebilirsiniz, ancak ne yazık ki bu çoğu zaman ve çok farklı şekillerde yaşanmış olabilir. Aile dizimi, dışlananların, aile artık onlarla teması kestikten sonra bile tüm aileyi etkilediğini düşünür.

Dizim sürecinde tartışılan dışlanmış aile üyelerine ilişkin bazı örnekler şunlardır:

• Düşük veya kürtaj yapılan bebekler
• Evlatlık olarak verilen bebekler veya çocuklar
• Ailede ölüm, özellikle biri genç yaşta öldüyse
• Eski eşler ve önceki ilişkilerden eski ortaklar
• Travma da dahil olmak üzere çeşitli nedenlerle artık ailenin geri kalanıyla teması olmayan aile üyeleri

Bu dışlanan aile üyeleri tüm aileyi etkilemeye devam ediyor. Evdeki başka bir birey, farkında olmadan onların yerini alırsa, bu yeni birey onların duygusal mücadelelerini, bağımlılıklarını ve hatta fiziksel hastalıklarını üstlenebilir.

Aile içinde hepimizin birbirine sadakati var. Bazen, aile dizimi teorisine göre, bizden önce ölen aile üyelerine veya önceki nesillerden hiç tanışmadığımız aile üyelerine bağlılığımız vardır. Bu gizli bağlılıklar ve ilişkiler, kalıpları takip etmemize, alışkanlıklar geliştirmemize ve elimizdeki gerçek bilgilere dayanarak anlayamadığımız sağlıksız seçimler yapmamıza neden olabilir. Dizim odaklı aile terapisi, bu bağlılıkların bizi nasıl yönlendirdiğini anlamamıza yardımcı olabilir, böylece neden o kararları verdiğimizi anlayabilir ve travmatik olaylardan kendimizi koruyabiliriz.

Aile Dizimi Terapisinin Kullanım Alanları

Bu terapi, fiziksel, zihinsel, sosyal veya ruhsal sorunlar dahil olmak üzere çok çeşitli sorunlar için kullanılabilir. Bu terapötik yöntem, bazı sorunların üstesinden gelmemize yardımcı olabilir. Bunlar:

• Depresyon
• Endişe
• Bağımlılıklar
• Kötü alışkanlıklar
• İşle ilgili başarısızlıklar
• Olumsuz ilişki sorunları
• Bir ebeveyn ve çocuk arasında da dahil olmak üzere hane halkı arasındaki ilişki bozukluğu
• Geçmiş travma
• Yas
• Takıntılar
• Fiziksel hastalıklar
• Finansal problemler
• Fobiler
• Aşırı suçluluk

Terapi Nasıl Yapılır?

Aile diziminde hikayesine bakılan kişiye ‘açılımcı’ denir. Hikayesindeki oyuncuların tümüne ise ‘katılımcı’ denir. Açılımcı kişi kendisini ve ailesini temsil edecek kişileri seçer. Grup üyeleri ise içlerinden geldikleri gibi, serbestçe hareket etmeye ve kendilerini en rahat hissettikleri konumlara geçmeye başlarlar. Onları adeta ortamdaki enerji yönlendirir.

Aile dizimi terapisi iki şekilde gerçekleşir: Grup terapisi ve bire bir. Bir grup yabancıyla tanışıyorsunuz ve her kişinin kendi aile diziliminin ana odak noktası olma şansı var. Bir açılımcı önemli aile üyelerini temsil etmek için gruptan birilerini seçer ve herkes rol oynayan karakterlerle ve tanıdık aile dinamiklerini canlandırarak birlikte çalışır. Gruplar tamamen yabancılardan oluşsa da, katılımcılar endişe verici derecede gerçekçi bir şekilde rol oynayabilirler. Yani sizin diyelim babanne olarak seçtiğiniz kişi, öyle bir şey söyler ki, bu sizin kimsenin asla bilemeyeceği bir sırrınız olabilir. Bunu ortamın o sıradaki enerjisi ve sizden aldığı, beden dilinizle kurduğunuz iletişim dili olarak adlandırıyor terapistler. Elbette terapiye bazen bir arkadaşınızla veya partnerinizle gelebilirsiniz, ancak çoğu zaman tek başınıza gelip tanımadığınız insanlarla bağlantı kurmanız ve derin bir deneyim paylaşmanızın daha doğru bir yöntem olduğunu söylüyorlar.

İyileşmenin gerçekleşmesi için iyileşmeyi istemeniz ve karşılaşacağınız iyi ya da kötü her duruma hazırlıklı olmaya taahhütte bulunmaya hazır olmanız gerekir. Ayrıca, haklı olmayı istemeyi de unutun. Algılarınızı açın. Aile dizimi egzersizi bittikten sonra, katılımcı, mevcut sorununun kaynağını öğrenerek, söz konusu konuyla ilgili kişi veya geçmişinin bir parçası hakkında daha fazla bilgi edinmek için hayatına geri döner. Eğer o kişi hala hayattaysa, ilişkiye şifa getirmek için o kişiyle doğrudan duygusal düzeyde bağlantı kurabilirler. O kişiye gidip sorup, gerçeği öğrenebilir. Kişi ölmüşse veya başka bir şekilde iletişim kuramayacağı bir kişi ise katılımcı geçmişte ne olduğu veya bu kişinin neyi temsil edebileceği hakkında yollar arayarak çözüm üretebilir. Eğer hayattaysa o kişiyle yüzleştikten sonra, sorun her ne ise bu sorunun o kişiye ait olduğunu söyleyerek “Ben artık bunu taşımayacağım. Bu yük sana aittir, kendime ait olmayan sorunları artık bırakma vakti” diyerek ve bunu yineleyebilir. Aile dizimi, sadece aile büyüklerimizden aldığımız yüklerin teslim edilmesinden ibaret değildir, onlara saygı göstermek, yargılamamayı ve onları anlamayı öğrenmektir.

Böylece o atadan kalan sorunlar çözülebilir. Tabii ki bu mucize ya da bir anda her şeyi yok edebilecek bir sihirli değnek değildir. Fakat bana göre eğer psikoterapiyle birlikte yapılırsa kişiyi şifalandırabilir. Sonuçta insan beyni çok gizemli sırlarla dolu. Yürekten inandığımız şey mucizemiz olabilir.

Editör: Ayşe Tunç – 13.08.2022