Protein Kaynağı Olarak Böcek Tüketmek, Beslenme Kaynaklı Karbon Emisyonumuzu Azaltabilir Mi?

Tanzanya Sokoine Üniversitesi’nden Leonard Alfonce, böceklerin yıl boyunca sürdürülebilir bir besin kaynağı olarak yetiştirilmesi gerektiğine inanıyor ve Doğu Afrika’da beslenme, gıda güvenliği ve istihdamın iyileştirilmesinde önemli bir rol oynadığını söylüyor.

Alfonce’ye göre; yenilebilir çekirgeler için, toplu yetiştirme protokollerini optimize etmek, Doğu Afrika’da beslenme, gıda güvenliği ve geçim kaynaklarını geliştirmede yıl boyunca iyi bir yol. Böcek türü olan yenilebilir çekirgeler, çok değerli ve ticaretleri Uganda’da önemli bir gelir kaynağı. Besin içeriği açısından Uganda’da Nsenene olarak bilinen çekirgeler %34-45 portein, %42-54 yağ ve %4-6 lif içermektedir. Böceklerin geneli vitaminler ve amino asitlere de sahiptir. Bu böceklerin sürdürülebilir olması önemli olumlu özelliklerindendir. Böcek yetiştiriciliğinde, çiftçilik için gereken toprak, enerji ve suyun bir kısmını kullanılır ve en önemlisi ciddi anlamda daha düşük karbon ayak izine sahip olmalarıdır.

Edinburgh Üniversitesi’nde küresel gıda güvenliği alanında araştırmalar yapan Peter Alexander, ana protein kaynağı olarak sığır eti yerine çekirge koyarak beslenmenin, beslenme kaynaklı karbon emisyonlarını on kat azaltabileceğini ve yemeyi seçtiğimiz gıdaların, diyetlerimizle ilişkili emisyonlar için gerçekten önemli olduğunu belirtiyor.

Bilim insanları tarafından yapılan araştırmalara göre, dünya çapında yenen etin yarısını cırcır böcekleri ile değiştirmek, tarım arazisi kullanımını üçte bir oranında azaltırken, 1.680 milyon hektarı (İngiltere’nin yaklaşık 70 katına eşdeğer) rahatlatabilir ve küresel emisyonları azaltabilir. Cırcır böcekleri aynı miktarda protein üretmek için sığırlardan 6 kat, koyunlardan 4 kat daha az ve domuz ve tavuklardan 2 kat daha az yeme ihtiyaç duymaktadır. Bununla birlikte böcek yetiştirmek, besi hayvanı üretiminden önemli ölçüde daha az sera gazı üretmektedir. Örneğin, Hollanda’daki Wageningen Üniversitesi’nde yapılan bir araştırmaya göre, cırcır böcekleri ineklerden %80’e kadar daha az metan ve domuzlardan 8-12 kat daha az amonyak üretir. Metan gazı, CO2’den 84 kat daha fazla küresel ısınma etkisine sahip oldukça güçlü bir gazdır ve amonyak kirliliği, toprak asitlenmesi, yeraltı suyu kirliliği ve ekosisteme zararları ile ilişkilendirilmiştir. Ayrıca böcekler organik atıkları da yiyebildiğinden, bu atıklar çürürken ortaya çıkan emisyonları da azaltmaya yardımcı olurlar.

Peki bu faydaları düşünüldüğünde böcekler daha geniş çapta yetiştirilebilir mi?

Bir ABD şirketi olan Entosense’in başkanı Bill Broadbent, “Böcek yetiştirmek hayvanlara kıyasla daha kolaydır, bodrumda ve evinizde bir böcek çiftliğiniz olabilir ve birkaç gün içinde bir milyon böceğe sahip olabilirsiniz” diyor. Yenilebilir böcekleri Amerikalıların günlük diyetinin bir parçası haline getirme misyonuna göre, böcekler tamamen diğer protein kaynaklarının yerini alamasa da, küresel nüfus artmaya devam ederken, önümüzdeki yıllarda gıda kıtlığıyla mücadele etmede önemli bir alternatif protein kaynağını temsil ediyor.

Yenilebilir böceklere talep her geçen gün artıyor.

Afrika, Güney Amerika ve Asya’daki ülkelerde yaklaşık 2.000 böcek türü yenebiliyor ve Tayland’ın yılda 7.500 ton böcek üreten 20.000 çiftlik ile giderek gelişen bir böcek endüstrisine sahip olduğu biliniyor. Ancak Avrupa ve ABD’deki birçok insan, tatlarına, çevresel ve besinsel faydalarına rağmen böcekleri yemekte çekimser davranmakta ve diyetlerinin karbon ayak izini azaltma fırsatını kaçırmaktalar. Ayrıca, bazı ülkelerde böceklerin yaygın olarak tüketilmesiyle birlikte değişen iklim, hastalık ve pestisitlerin de tehdit ettiği böcek popülasyonlarının azalacağı konusunda endişeler de bulunmakta. Fakat tüm bunlara rağmen her geçen gün yenilebilir böceklere olan talep artıyor. 2027 yılına kadar yenilebilir böcek pazarının 4,63 milyar dolara ulaşacağı tahmin ediliyor.

Yenilebilir böcekler artık sadece özel mağazalar tarafından satılmıyor, aynı zamanda Carrefour ve Sainsburys gibi Avrupa süpermarket zincirleri tarafından stoklanıyor ve ABD fast food zinciri Wayback Burgers’ın menüsünde de yer alıyor.

Böcek yemeyi düşünmüyorsanız bile, onları zaten yemiş olabilirsiniz!

Evet bu doğru! Ya yediğimiz taze ürünlere ya da yanlışlıkla makarna, kek ve ekmek gibi ürünlere kısmen karışmış olması mümkün. ABD Gıda ve İlaç İdaresi, yiyeceklerde ne kadar böcek kontaminasyonuna izin verileceği konusunda belirli toleranslara sahip. Bu da demek oluyor ki, onları zaten yemiş olabilirsiniz. 😇

Editör: Fatih Düz – 11.11.2022