Küresel Isınma Nedir ve Neden Oluyor? Bu Tehdidi Nasıl Önleyebiliriz?

Küresel ısınma, uzun bir süre boyunca Dünya’nın ortalama sıcaklığındaki artıştır. 19. yüzyıldan itibaren insan kaynaklı küresel ısınma birçok felakete neden olmaya devam etmiştir. Bunu önlemek ise insanların elindedir. Bu makalenin amacı, küresel ısınmaya katkıda bulunan faktörleri ve bu sorunu çözmek için kullanılabilecek yöntemleri incelemektir.

Küresel ısınma, iklim değişikliğinin olumsuz etkilerinin hızlanmasına neden oluyor.

Küresel ısınma neden dünya için en büyük tehdit? Küresel ısınma, insan faaliyetleri nedeniyle sanayi öncesi dönemden bu yana gözlemlenen Dünya’nın iklim sisteminin uzun vadeli ısınmasıdır – aşırı nüfus, kirlilik, başta fosil yakıt yakma, bu da Dünya atmosferindeki ısıyı tutan sera gazı seviyelerini arttırır. Bu nedenle, küresel ısınma iklim değişikliğine neden olur. Gezegenin sıcaklığı doğal olarak olduğundan daha fazla yükselir, iklim değişir. Sera etkisi olmasaydı, gezegenin ortalama sıcaklığı -18ºC olurdu.

İklim değişikliğiyle bağlantılı sıcaklık, kuraklık ve böcek salgınları, orman yangınlarını artıyor; su kaynakları azalıyor, tarımsal verim düşüyor, şehirlerdeki ısı nedeniyle sağlık etkileri ve kıyı bölgelerindeki sel ve erozyon endişeleri artıyor.

İklim değişikliğini ve küresel ısınmayı önlemek için:

1. Su israfını azaltın. Su tasarrufu da karbon kirliliğini azaltır. Bunun nedeni, suyunuzu pompalamak, ısıtmak ve arıtmak için çok fazla enerji gerektirmesidir. Bu yüzden daha kısa duş alın, dişlerinizi fırçalarken musluğu kapatın.

2. Enerji tasarrufu yapın. Tam şarjlı cihazları evinizin prizlerine takılı bırakmayın, nadiren kullanılan cihazların fişini çekin veya çoklu prizlere ve zamanlayıcılara takın, bilgisayarlarınızı ve monitörlerinizi kullanılmadıklarında otomatik olarak en düşük güç moduna geçecek şekilde ayarlayın.

3. Ağaç dikin. Ağaçlar, atmosferimizdeki sera gazlarının %82’sini oluşturan karbondioksiti emer, bu nedenle daha fazla ağaç dikmek atmosferimizdeki karbon miktarını azaltmaya yardımcı olabilir.

4. Daha az et yiyin. BM Gıda ve Tarım Örgütü’ne göre, hayvansal tarımdan kaynaklanan emisyonlar, tüm insan emisyonlarının yaklaşık %15’ini oluşturuyor ve et bunun %41’inden sorumlu.

5. Plastik kullanmaktan kaçının. Plastiğin yutulması vahşi yaşam üzerinde yaşamı tehdit eden etkilere sahiptir ve bu plastik sonunda insanlar tarafından sindirilir.

İnsan sağlığının iklim değişikliğine hassas olması nedeniyle küresel ısınma, küresel olarak ciddi sağlık sorunlarına neden olmaktadır.

DSÖ’ye göre sağlığa doğrudan zarar maliyetlerinin (yani, tarım, su ve sanitasyon gibi sağlığı belirleyen sektörlerdeki maliyetler hariç), 2030 yılına kadar 2-4 milyar ABD Doları arasında olacağı tahmin edilmektedir. Aşırı yüksek hava sıcaklıkları, özellikle yaşlılar arasında kardiyovasküler ve solunum yolu hastalıklarından kaynaklanan ölümlere doğrudan katkıda bulunur. Örneğin, Avrupa’da 2003 yazındaki sıcak hava dalgasında 70.000’den fazla ölüm kaydedildi. Daha iyi ulaşım, gıda ve enerji kullanımı seçenekleriyle sera gazı emisyonlarının azaltılması, özellikle hava kirliliğinin azaltılması yoluyla sağlığın iyileştirilmesiyle sonuçlanabilir.

Değişen bir iklimin genel sağlık etkileri ezici bir çoğunlukla olumsuzdur. İklim değişikliği sağlığın birçok sosyal ve çevresel belirleyicisini etkiler – temiz hava, güvenli içme suyu, yeterli yiyecek ve güvenli barınak. Yüksek sıcaklıklar ayrıca havadaki ozon ve diğer kirleticilerin seviyelerini yükselterek kardiyovasküler ve solunum hastalıklarını şiddetlendirir. Polen ve diğer aeroalerjen seviyeleri de aşırı sıcakta daha yüksektir. Bunlar, yaklaşık 300 milyon insanı etkileyen astımı tetikleyebilir. Devam eden sıcaklık artışlarının bu yükü ağırlaştırması bekleniyor. Daha iyi bir sağlığa sahip olmak için iklim değişikliğini önleyin.

Küresel ısınma nedeniyle kara ve deniz hızla değişirken, orada yaşayan hayvanlar yeterince hızlı adapte olmazlarsa yok olmaya mahkûm olmakta, bu da doğada köklü değişikliklere ve hatta yok olmaya yol açabilmektedir.

Peki hayvanların nesli tükenirse ne olur? Eh, vahşi ormanlar ve otlaklar, tozlayıcılara ve tohum dağıtıcılara güvendikleri için ölecektir. Yani hayvanların neslinin tükenmesi sonucunda insanlar önce açlıktan ölecekler. Ve ormanlar gezegenin akciğerleri olduğu için, ormanların yok edilmesi aynı zamanda insanların da yok edilmesi anlamına gelir. Hükümetlerarası İklim Değişikliği Paneli’nin 2014 değerlendirmesine göre, birçok kara, tatlı su ve okyanus türü, ısınmadan kaçmak için coğrafi aralıklarını daha soğuk iklimlere veya daha yüksek irtifalara kaydırıyor. Küresel ısınma sonucu hayvanların neslinin tükenmesinin yanı sıra, insan avı sonucunda birçok hayvan türünün nesli tükenmiş veya yok olma tehlikesiyle karşı karşıyadır. Daha yakın zamanlarda, BM Biyolojik Çeşitlilik Konvansiyonu’ndaki bilim adamları şu sonuca vardılar: “Her gün 150’ye kadar tür kayboluyor.” Bu, on yılda %10’a kadar çıkabilir. Amerika Birleşik Devletleri’nde her yıl 100 milyondan fazla hayvanın avcılar tarafından öldürüldüğü bildiriliyor. Peki bunun nasıl karşısını alabiliriz?

1. Evlerini koruyun. Bilim adamları bize nesli tükenmekte olan türleri korumanın en iyi yolunun yaşadıkları özel yerleri korumak olduğunu söylüyor. Bölgenizdeki vahşi yaşamı korumak için gönüllü olun.

2. Hayvanlar üzerinde test edilmeyen ürünler kullanın. Asla tehdit altındaki veya nesli tükenmekte olan türlerden yapılmış ürünleri satın almayın.

3. Evinizi yaban hayatı dostu yapın. Hayvanların içeri girip zararlı nesneleri yiyememesi için çöp kutularını kapalı tuttuğunuzdan emin olun.

4. Mümkün olduğunda tek kullanımlık plastiğe hayır deyin. Plastiğin doğada yok olması yıllar alır, bu nedenle plastik kullanımınızı azaltmak için elinizden gelenin en iyisini yapın.

Arktik buzunun doğal olmayan bir hava değişikliği nedeniyle erimesi, denizlerdeki su seviyelerinde keskin bir yükselmeye neden oluyor ve bunun sonucunda kentsel topluluklar sel riskiyle karşı karşıya.

Arktik buzunun çözüldüğü noktada, etrafındaki denizler daha fazla gün ışığını ve sıcaklığı koruyarak dünyayı daha sonra daha sıcak hale getirir. Hatta birkaç uzman, denizlerin 2100 yılına kadar 7 metre kadar yükseleceğini, bunun da sahil kenarındaki büyük kentsel toplulukları sular altında bırakacağı tahmin ediliyor.

Yukarıda bahsettiğim düzenlemeleri günlük hayatımızda uygulayıp başkalarına da yayma şansımız olursa, hep birlikte, tek yuvamız olan gezegenimizi güvence altına alabiliriz.

Editör: Zehra Garipli – 03.10.2022