Sanat Eserlerini Hedef Alan Marjinal Eylemler: ‘Yemek ve Su Yokken Sanatın Ne Anlamı Var?’

Yazar Moonlighter 21 Ağustos 2022, 14:00 9.6B Görüntüleme

JUST STOP OIL

Grubun dikkat çeken ilk eylemi, kadın kılığına giren 36 yaşındaki bir adamın tekerlekli sandalye kullanarak müzeye girmesi ve Leonardo Da Vinci’nin dünyaca ünlü Mona Lisa tablosuna pasta fırlatmasıyla yaşanmıştı. Tablo önündeki koruyucu camı pasta kremasına bulayan eylemci, daha sonrasında havaya bir avuç dolusu gül fırlatmıştı. Yaptığı eylemle ziyaretçileri iklim ve çevre hakkında daha çok düşünmeye çağıran aktivist, “Dünya’yı düşünün. İnsanlar Dünya’yı yok etme sürecindeler! Sanatçılar Dünya’yı düşünür, bu nedenle ben bunu yaptım. Gezegeni düşünün “ diye bağırmıştı.

Aynı çevreci grup mensuplarından Hannah Hunt ve Eben Lazarus adlı iki kişi de geçen ay, John Constable’ın 1821 tarihli “The Hay Wain” (Saman Arabası) tablosuna ellerini yapıştırmıştı. Aktivistler esere zarar vermemek için kendilerince bir önlem almış; orijinal tablonun üzerini “Geleceğin Kıyamet Vizyonu” adını verdikleri başka bir resimle kaplamıştı.

“Sanat önemlidir. Gelecek nesiller görsün diye yapılmalı ama yemek yokken sanat ne işe yarar. Su yoksa sanatın ne anlamı var. Milyarlarca insan acı ve ıstırap içindeyken sanatın ne anlamı var.”

Bu ifadeleri ile mevcut iklim değişikliği karşıtı eylemlere destek olmuşlardı. Londra Ulusal Galeri’de sergilenen tablo ise kullandıkları yapıştırıcının verdiği zarar nedeniyle onarılmak üzere seksiyondan kaldırılmıştır.

Aynı grup üyeleri bir önceki eylemlerinde, İngiltere’nin yürüttüğü çevre politikalarını protesto etme amaçlı İskoçya’daki Kelvingrove Sanat Galerisi ve Müzesi’nde düzenlenen McCulloch’un “Kalbim Dağlarda” sergisine katılarak bir protesto daha gerçekleştirmişlerdi. Bununla yetinmeyen grup, Van Gogh’un “Çiçekteki Şeftali Ağaçları” tablosunun çerçevesine ve Leonardo Da Vinci’nin öğrencisi Giampietrino’nun “Son Akşam Yemeği” freskinin birer kopyası olan tablonun çerçevesine de ellerini yapıştırmışlardı. Çerçeve altındaki duvara da sprey boya ile “No new oil” yazmışlardı. Van Gogh tablosu eylemi öncesinde de Just Stop Oil grup üyelerinden beş aktivist, Silverstone yarış pistine oturarak Formula 1’in Britanya Grand Prix’sini sabote etmişlerdi.

Aktivist Jessica Agar, “Hiçbir resim 6 aylık yeğenimin hayatından daha değerli değildir. Hiçbir heykel, aşırı sıcak ekinleri öldürdüğü için açlıktan ölen bebekleri besleyemez. Hemşireler galerilerin değil, gıda bankalarının önünde sıraya giriyor. Eğer bu galerinin yöneticileri sanatın dünyayı değiştirme gücüne sahip olduğuna gerçekten inanıyorlarsa, o zaman bu gücü talep etmelerini, hükümet yeni bir petrol taahhüt etmeyene kadar galeriyi kapatmalarını ve açmayı reddetmelerini talep ediyorum” ifadeleri ile sesini kamuoyuna duyurmayı başarmıştı. Müzeleri hedef alan eylemlerin devamlılığı için bu tür grupların bir araya gelmesini söyleyen grup üyeleri, hükümetin yeni fosil yakıt projelerine son vermesi için çağrıda bulundular.

Grubun internet sitesinde üyelerin yaptığı çeşitli açıklamalar

Louis McKechnie: “Sanat kurumlarının yöneticileri, hükümeti tüm yeni petrol ve gaz projelerini derhal durdurmaya çağırmalıdır”, “Ya direnişteyiz ya da suç ortağıyız”

Emily Brocklebank: “Hemşireler gıda bankalarında kuyruğa girerken milyarderler daha da zenginleşiyor, dünya çapında on milyonlarca insan açlıktan ölüyor ve dünya nüfusunun yarısı sıcak hava dalgaları, sel, yangın ve kıtlık gibi aşırı tehlikelerle karşı karşıya”

ULTIMA GENERAZIONE (Son Nesil)

İtalya’da, “Ultima Generazione” (Son Nesil) adıyla, iklim değişikliği karşıtı bir grup aktivistin kurduğu örgüt, “ekoklimatik çöküşe karşı şiddetsiz sivil itaatsizlik mottosuyla” dünya çapında ses getiren eylemlerine devam etmektedir. Geçtiğimiz günlerde neredeyse hepimiz bu grubu, Floransa’daki Uffuzi Galerisi’nde fosil yakıtları protesto etmek için yaptıkları eylemle tanıdık. Ultima Generazione’deki üç aktivist, Sandra Boticelli’nin Primavera (İlkbahar) isimli tablosuna, daha doğrusu tablo önündeki koruma camına kendilerini yapıştırmış; o esnada gruptaki başka bir aktivist ise “Son nesiliz, gaz yok, kömür yok” yazılı bir pankart açarak eyleme destek vermişti. Sanat camiasında çok konuşulan bu protestonun ardından üç kişi gözaltına alınmıştı. Protestocular, eylem hazırlığı yaparken sanat eserinin zarar görmemesi için restorasyon uzmanlarına danıştıklarını ve esere zarar vermeden kendilerini yapıştırmanın yöntemlerini aradıklarını belirtmişlerdir. İnternet sitesinde yapılan açıklamada, “Sanatsal mirasımızı savunduğumuz gibi, dünyanın geri kalanıyla paylaştığımız gezegenin bakımına ve korunmasına kendimizi adamalıyız” ifadesiyle küresel anlamda yaşanan iklim krizine işaret etmişlerdi. Müze yetkilileri tabloya zarar gelmediği açıklamasında bulunarak içimizi rahatlatmıştı. Ultima Generazione’nin Primavera tablosunu neden seçtiği konusunda bir açıklık getirilmemişti. Fakat örgütün yaptığı “Bugün bu kadar güzel bir bahar görmek mümkün mü? Yangınlar, gıda krizleri ve kuraklık işleri giderek zorlaştırıyor. Bir alarm çağrısı yapmak için sanatı kullanmaya karar verdik: sosyal ve eko-iklim çöküşüne doğru gidiyoruz.” şeklindeki açıklama neden İlkbahar tablosu? sorusuna resmen yanıt niteliğindedir. Grup, “İtalya, uluslararası alanda sanat ve müze mirasının beşiği olarak tanınmaktadır.” diyerek dünya basınında ses getirmesi adına eylemlerini gerçekleştirmek için bu prestijli müze/galeriyi seçmiştir.

Peki protestocular İtalya hükümetinden ne talep ediyorlar?

Artan fosil fiyatlarına karşılık hükümetten; kullanım dışı mevcut kömür santrallerini tekrar açma, gaz-sondaj projelerinin iptalinden dönülmesi, İtalya’nın güneş ve rüzgâr enerjisini asgari 20 gigawatt artırması (çok yüksek bir rakam olduğu söyleniyor), 2024 yılına kadar toplam 8 GW yenilenebilir enerji kapasitesine ulaşılması gibi çevreci taleplerde bulunmaktadırlar. En son eylemlerini 18 Ağustos 2022 tarihinde Vatikan Müzesi’nde gerçekleştiren iki grup üyesi, dünyaca ünlü “Laocoön ve Oğulları” adlı heykelin kaidesine yine ellerini yapıştırarak marjinal eylemleri devam ettirmişti. Heykel kaidesi üzerine yerleştirdikleri pankartta ise “No gas e No Carbone” yazmaktadır. Ultima Generazione’nin yaptığı eylemlerde Birleşik Krallık’taki “Just Stop Oil” grubundan etkilendiği düşünülmekte.