Kripto Varlıklar Regüle Edilmeli mi, Edilecek mi?

Giriş

Son dönemde çok tartışılan konulardan birisi muhakkak ki kripto varlıklardır. Özellikle son dönemde Luna isimli coinde yaşanan düşüşlerle beraber, bu yatırım aracının ne kadar güvenilir olduğu bir tartışma konusu haline geldi. Bununla beraber regülasyon tartışmaları da bir kez daha gündeme taşınmış oldu.

Öncelikle bilmeyenler için “regülasyon nedir?” sorusunu açıklamak isterim. Regülasyon, aslında kelime anlamı olarak düzenlemek demektir. Bir şeyi regüle ettiğiniz zaman ona dair bir düzenleme getirirsiniz, onu denetlersiniz, bir anlamda biraz da kısıtlarsınız binevi o şeyi kurallara bağlamış olursunuz. Tabii ki bu durum regüle edilen şeyin serbestliğini bir nebze kısıtlar ancak onu daha güvenilir hale getirir. Burada regüle eden(regülatör) devlettir.

Kripto varlıklardan da çok kısaca bahsetmek gerekirse, özellikle pandemi sonrası dönemde çok yüksek karlar getirmesi üzerine çok popülerleşmiş bir yatırım aracıdır ancak çok risklidir bu yüzden her ne kadar taksicinizden, kuaförünüze kadar herkes buraya adım atmış olsa da aslında hayli zorlu ve sadece yatırım alanında tecrübeli olanların tercih etmesi gereken bir alandır. Kripto varlıklar şu anda birkaç istisna dışında devletlerce tanınmamaktadır yani henüz regülasyona uğramamıştır ve denetlenmemektedir bu nedenle zaman zaman ponzi tarzı dolandırıcı coinler ortaya çıkabilmekte, Thodex gibi dolandırıcı kripto borsaları paranızı alıp kaçabilmektedir.

Kripto Varlıklar Regüle Edilmeli mi?

Tıpkı her şey gibi kripto varlıkların da denetlenmesi ve belirli bir kurallar bütününe bağlı olması gerekiyor. Özellikle kripto para yatırımcıları, regülasyona çok karşılar çünkü kriptoların serbest ve merkeziyetsiz yapısının bozulmamasını istiyorlar, bu noktada yapılacak olan regülasyonların boyutu önem kazanıyor. Elbette, kripto varlıkların ticaretine darbe vuracak bir düzenlemeye ben de karşıyım ancak herkesin kafasına göre borsalar kurduğu, kafasına göre coin üretip bunları satması ne kadar sağlıklı? Thodex’in ya da Luna’nın yeniden yaşanmayacağının garantisi nedir?

Burada borsa örneğini vermek isterim, dünyanın neresine giderseniz gidin gittiğiniz ülkenin bir sermaye piyasası kurulu olur ve bu sermaye piyasası kurulu yatırımcıların güvenliğini sağlar. SPK sayesinde borsaya her şirket giremez, belli şartları vardır ve SPK bunları denetler. Şirket borsaya girdikten sonra belirli periyotlarla bilanço açıklamak zorundadır, eğer açıklamazsa SPK tarafından cezalandırılır. Ayrıca bu bilançoların ne kadar doğru veriler içerdiği de bağımsız kurumlar tarafından denetlenir ve bu sayede yatırımcının mağdur edilme riski minimize edilmiş olur. Aynı şekilde, kripto borsaları ve projeleri de yatırımcının güvenliği için denetlenmelidir ancak bu regülasyonlar aşırı fazla olmamalı yoksa kripto ticareti sekteye uğrar ve yatırımcı yine mağdur edilmiş olur.

Devletlerin Kriptoya Bakışı

Son dönemde Avrupa Merkez Bankası Lagarde’nin de çıkışlarından anlaşılacağı üzere devletler kripto varlıklara çok sıcak bakmıyorlar en azından G7 ülkelerinin çok sıcak bakmadığını rahatlıkla söyleyebiliriz. Bu noktada ilerleyen dönemlerde Merkez Bankalarının bu varlıkları regüle edeceğini beklemek çok da yanlış olmayacaktır. Şimdilik, kripto varlıkların nasıl regüle edileceğine dair tam bir formül bulunamadığı söyleniyor fakat FED(Amerikan Merkez Bankası) gibi üst düzey ekonomist ve finansçılara sahip bir grup er ya da geç bu sorunu çözecektir. Dolayısıyla kripto varlıklar için regülasyon şimdilik kaçınılmaz gibi duruyor.

Aykırı örneklerden bahsetmemiz gerekirse, son zamanlarda uygulanan ağır ambargoları delmek için Rusya kripto paralara biraz daha sıcak yaklaşmaya başladı. Diğer bir tuhaf örnek ise El Salvador olarak karşımıza çıkıyor. El Salvador şu anda Bitcoin’i resmi para birimi olarak kabul etmiş durumda, zaman zaman ülke rezervleriyle de Bitcoin almaya devam ediyorlar ancak yaşanan son düşüşle beraber El Salvador rezervlerinin %30-40 civarında zararda olduğu tahmin ediliyor. Öte yandan dünya piyasaları tarafından tanınmayan kriptoları rezerv olarak kullandıkları için CDS(risk primi) 1000-2000 puan arasında gidip gelmektedir ki bu çok yüksek bir risk primidir, Türkiye ekonomik krizde olmasına rağmen risk primi 700 civarındadır.

Sonuç

Sonuç olarak baktığımızda kriptoların belli düzeyde regüle edilmesi gerekiyor ve regülasyon kaçınılmaz duruyor. Eminim bu noktada benimle farklı fikirde olan kişiler olacaktır, onlar da yorumlarda kendi fikirlerini belirtebilirler.

Teşekkürler, sağlıkla kalın.

Editör: Fatih Düz – 12.06.2022