Kur Korumalı Mevduat Nedir? İşe Yaradı mı?

Kur Korumalı Mevduat(KKM) Nedir?

KKM, Aralık ayında yaşanan kur şoku üzerine(Dolar/TL = 18 seviyesine ulaşmıştı) bu şoku durdurmak için hayata geçirilmiş bir sistemdir. Sistemin duyurulduğu gün Dolar/TL hızla 18’den 11’e düşmüştür, sert dalgalanmaların ardından da bir süre sabit kalmış daha sonrasında yeniden yükselmeye başlamıştır, bu yazının yazıldığı saat ve tarihte 15.95 seviyesindedir. Peki, nasıl çalışıyor bu KKM?

 KKM aslında adından da anlaşılacağı üzerine sizi kurdaki yükselişlere karşı koruyan bir sistemdir. Bir bankayla anlaşıp paranızı o bankaya verirsiniz, paranızı bankaya verdiğiniz tarihten itibaren Dolar/TL ne kadar yükselirse banka size o kadar ödeme yapmak zorundadır. Örnek olarak söyleyelim, bankanıza 1000 TL para koyduğunuzu ve Dolar/TL = 10 TL olduğunu varsayalım. Eğer 3 ay vadeli koyduysanız ve 3 ay sonra Dolar/TL = 13 TL olduysa bu Dolar/TL’de %30’luk bir artışa tekabül etmektedir, dolayısıyla sizin paranız da %30 artarak 1300 TL olarak bankanız tarafından size geri ödenecektir. Şimdi, şunu sorabilirsiniz: O zaman gidip direkt dolar alayım, ne farkı var ki? İşte, “koruma” kısmı tam olarak orada başlıyor.

 Kendiniz gidip dolar aldığınız zaman doların düşme riski de vardır, mesela 10 TL’den dolar alırsanız ve 8 TL’ye düşerse %20 zarar edersiniz ve para kaybedersiniz ancak KKM’de dolar düşerse herhangi bir zarara uğramazsınız tam aksine size yıllık %14 olan faiz ödemesi yapılır ve para kazanmış olursunuz. Şimdi, bir örnekle hepsini toplayalım:

 1 yıl vadeli KKM sistemine 1000 TL yatırdınız ve yatırdığınızda Dolar/TL = 10 seviyesindeydi. 1 yıl sonunda Dolar/TL = 11 olursa bu %10’luk bir artıştır ancak sizin paranız yıllık faiz olan %14 kadar artacaktır, eğer Dolar/TL = 8’e düşerse bu %20’lik bir zarardır ancak siz yine bundan etkilenmezsiniz ve sizin paranız %14 faiz oranı kadar artar yani her iki senaryoda da paranız 1140 TL olur ancak Dolar/TL = 11.5 TL olursa bu %15’lik bir artıştır ve %14 olan faiz oranını da aşmıştır, bu noktada %15 alırsınız ve dolar daha fazla yükselirse o farkı almaya devam edersiniz. Kısaca dolardaki yükselme oranı faiz oranını aşmışsa, dolar ne kadar yükseldiyse o kadar para kazanırsınız.

Yatırımcı açısından çok avantajlı bir sistem olduğu aşikar, devlet tarafından mevduatlar güvence altına alındığından paranızın geri ödenmesi üzerine bir endişe duymanıza da gerek olmayacaktır. Peki, yatırımcı açısından güzel duran bu sistem devlet açısından ne kadar güzel duruyor?

 KKM’nın Kamuya Maliyeti

Daha önce de söylediğimiz gibi bu sistem aslında doların yükselişini durdurmak için ortaya atılmış bir sistemdi ve dolar ne kadar az yükselirse aslında geri ödemeler de o kadar az yapılıyor ancak dolar yükselmezse bu sefer yatırımcı az para kazanacak yani ortada biraz çelişkimiz de var nitekim şunu rahatlıkla söyleyebiliriz ki KKM sistemi doların yükselişini önleme açısından başarısız olmuştur çünkü getirildiğinde 11’li seviyelere gerileyen Dolar/TL şu anda 15.95 seviyesine kadar gelmiştir.

 Bu noktada başka bir problemimiz daha var ki KKM’deki paraları devlet hazinesi kendi bütçesinden karşılıyor ve bu hazineye inanılmaz bir yük getirmiş durumda. Kendi baktığım birkaç projeksiyonda Dolar/TL’nin 20’li gibi bir seviyeye gelmesi durumunda 200 milyar TL civarlarında hazineye yük oluşturması tahmin ediliyor, şu anda da en az 50 milyar TL yük oluşturduğunu tahmin ediyoruz. Bu paranın normal bütçede yer almadığını, yaratılacağını da unutmamız gerekiyor ki para yaratmak ya da daha halk tabiriyle para basmak daha yüksek enflasyona sebep olacaktır. Dolayısıyla kamuya aşırı yük getiren bu sistemden uzaklaşmamız ve ekonomi biliminin söylediği gibi enflasyon karşısında faizleri artırmamız gerekmektedir.

Teşekkürler, sağlıkla kalın.

Editör: Fatih Düz – 18.05.2022