Seven Cidden Kıskanır Mı?: Othello Sendromu (Patolojik Kıskançlık) Nedir?

Hepimiz hayatımız süresince illaki birilerini veya bir durumu kıskanmışızdır. Gayet doğal duygulardan biridir kıskançlık. Hatta öyle ki yalnızca biz insanlarda değil hayvanlar aleminde de bu duruma oldukça sık bir şekilde karşılaşılabilir. Kıskançlık, bazıları için bir sevgi dili olarak kabul görülürken aslında çok tehlikeli duyguları da barındırdığından haberdar olmakta fayda vardır. Elbette hayatımızdaki her şey gibi kıskançlık konusu da zehir ile panzehir metaforu üzerinden açıklanabilir. Unutmayın ki zehir ile panzehir arasındaki tek fark dozdur.

Adını neden dünyanın en ünlü şair ve oyun yazarı olan William Shakespeare’in çok okunan trajedilerinden biri olan Othello’dan aldığına bakarak başlayalım.

Bu eserde, baş karakter olan Othello’nun aşk ile sürdürdüğü evliliğinden dışarıdan birinin karısına attığı iftira sonucu içinde kuşku tohumları yeşererek adeta gözünün kör oluşuna yakından tanıklık ediyoruz. Hayal edemeyeceği kadar kötü ve trajik bir son hazırladığından haberi bile olmayan Othello, çok sevdiği karısının ona ihanet ettiğini düşünerek ne yazık ki çok sevdiği karsının ölümüne sebep olur ve her şeyi öğrendiğinde artık her şey için çok geç olmuş olduğunu, hayatının aşkını asılsız bir iftira ve bir vesveseyle kıydığının farkına varır.

Bu sendrom ile ilgili değerlendirme yaparken sormanız gereken asıl sorular, seven cidden kıskanır mı, kıskanmak aşkı veya sevgiyi güçlendirir mi yoksa öldürür mü, kıskançlık bir sevgi dili midir, neden kıskanırız, hangi kıskançlık boyutu ölümcül kıskançlık olarak da adlandırılan Othello sendromuna dahil olur gibi sorular olabilir.

Othello sendromu/psikozu ya da patolojik kıskançlık aynı zamanda sanrılı kıskançlık, erotik kıskançlık sendromu, patolojik kıskançlık, morbid kıskançlık ve cinsel kıskançlık gibi isimlerle anılsa da yalnızca ikili gönül ilişkilerinde değil, arkadaşlık ve aile ilişkilerinde hatta bazen hiç tanımadıkları insanlara karşı bile hissedilebilen kontrol edilemeyecek kadar güçlü bir kıskançlık durumudur. Monomania sorunları arasında yer alır.

Belirti ve Semptomlar

• Düşük özgüven ve özsaygıları vardır,
• Partnerleri tarafından terk edilme ve aralarının açılacağı fobisi yaşarlar,
• Partnerleri de dahil olmak üzere çevresindekilerin art niyetli olduğu düşüncesiyle sürekli tetikte olma ihtiyacı duyarlar,
• Sürekli sorgulama halindedirler,
• Karşısındakilerin telefon veya bilgisayarla uğraştığını gördüklerinde paranoyak senaryolar kurarlar,
• Partnerlerinin ev veya kontrol edebilecekleri yerler haricindeki etkinliklerini kısıtlamaya çalışırlar,
• Partnerleri üzerinde kontrol kurabilmek için duygusal şantaj teknikleri kullanabilirler (ayrılırsan kendimi öldürürüm gibi tehditler),
• Partnerleri ile yaşadıkları sorunların çoğunun sebebi kendi kıskançlıkları ve paranoyaları da olsa hep başkalarını suçlu görürler,
• İlişkiyi sonlandırmak isteyen partnere karşı şantaj ve devamlı takip hali gözlenebilir (en tehlikeli belirtilerdendir).

Anksiyete, şizofreni, çeşitli kişilik bozuklukları, ağır kafa travmaları, nörolojik hastalıklar, madde kullanımı ve bağımlılığı gibi sebeplerden kaynaklanabilir.

Son olarak söylemeliyim ki, bu sendromdan muzdarip bireyler kıskançlığa sebep olan duygu ve düşüncelerini kontrol etmekte oldukça zorlandıkları için amaçları aslında karşısındakine zarar vermek olmasa da bazen bu şekilde sonuçlar doğuran eylemlerde bulunabilirler. Bunun için de terapi almadıkları takdirde ikili ilişkilerinde telafisi zor hatalar yaparak kendilerinin de karşılarındakilerin de hayatını zorlaştırması oldukça karşılaşılan bir durumdur.

Editör: Nur Bersun Aynur – 01.11.2022