Dumanın Ardındaki Aydınlık: Sanayi İnkılabı

Tarihin dönüm noktalarından birisi hiç şüphesiz 1860-1914 yıllarını kapsayan Sanayi İnkılabı devridir. Dünya’da kol gücünün yerini makineye bıraktığı muhteşem bir devrimdir. Hayatın kolaylaştıran, insanların yaşamında seri üretimin yolunu açan icatlardan biridir. Bugünkü teknolojinin; İnternet’in, hızın ve hazzın başlangıç noktasını oluşturur. Çünkü Sanayi İnkılabı insanın beynini kullanmaya başlayarak hayatını kolaylaştırmaya başladığı ilk evredir. Peki Sanayi İnkılabı insanlara ne gibi avantajlar sağlamıştır:

• Kol gücünün yerini makine almıştır.
• İnsanların yaşam tarzı değişti.
• Ulaşımda seyahatlerin yolu açıldı.
• İnsanlar arasındaki iletişim kalitesi arttı.
• İş yerlerinde makine gücü sayesinde daha az işçinin çalışabileceği anlaşıldı.
• İşçilerin yaşam standartları ve hakları artmaya başladı.

Şehirlerin alt ve üst yapının gelişebilmesinin yolları açıldı.

Peki 19. yüzyılda bu kadar değerli bir keşfin makinenin,  günümüz 21. Yüzyılda geldiği son durum hakkında neler söyleyebiliriz. Maalesef teknolojinin gelişimi aslında insan yaşamını kolaylaştırmak ve üretimdeki arz ve talep dengesini hep bir kademe üste çıkarmak için olduğu halde günümüzde olumsuz yönlerinin tesiri daha fazla hissedilmektedir. Olumsuz sonuçlarından bir derleme:

• Makine gücüyle beraber kapitalist düzenin ilk tohumları atılmıştır.
• İnsanların makinelerle her işi düzeltebilmeye girişmesi toplumdaki rahatlığı arttırmıştır.
• Günümüzde hemen her alanda makinelerin kullanımı göze çarpmaktadır. Bu da dünyada işsizlerin sayısının artmasına yol açmıştır.
• Sermaye gelirlerindeki düşüş, dünyadaki ekonomik krizin büyümesine neden olmuştur.

Peki şehirleşme bu noktanın neresindedir? Öncelikle şehirleşmenin kısa bir tanımını yapalım.

Şehirleşme; kent yaşamının gelişimi olarak değerlendirilir. Ulaşım, sağlık, güvenlik, sanayi gibi kollarda gelişmenin artmasıyla beraber insan nüfusunun artmasına, göçlerin artış göstermesine yol açmıştır. “Köyden İndim Şehre” misali insanlar arasındaki etkileşim, değişim ve dönüşüm artmıştır. Toplumların kol gücüne duyulan ihtiyacın azalmasıyla birlikte nüfus artmaya başlamıştır. Böylece ailelerin nüfusu arttıkça giderler artmış, bunun önüne geçebilmek adına nüfusu arttırmaya yönelik politikalar devreye sokulmuştur. Burada devletin ailelere verdiği en büyük teşvik, doğurganlığı arttırmak adına ekonomik yardımda bulunmasıdır. Böylece Sanayi İnkılabı ile şehirleşme doğrusal bir çizginin kesiştiği ortaya çıkmaktadır.

Sanayinin gelişimi, şehirleşmenin de temelini oluşturur. Bu yüzden gelişmiş şehirlerin en temel göze çarpan etkilerini görebilmenin başında sanayi alanında ne kadar gelişmiş olduklarını görebilmek gelir. Sanayi İnkılabı, şehirleşmenin çıkış noktasıdır. Bir ülkedeki değerin etkisi Sanayi kolunda çalışan vatandaşların oranıyla doğru orantılıdır. Çünkü makine gücü, kol gücünden daha pragmatik ve yararlı olduğu için Sanayi de bu alanın genelini kapsam alanında tutar. Ülkede yapılan tüm yollar, hastaneler, evler, iş yerleri, gökdelenler vb. daha sayamayacağımız tüm iş kollarında sanayinin parmak izi vardır.

Geçmişte olduğu gibi günümüzde de sanayi en çok kullanılan iş kollarından biridir. Özellikle Türkiye’de buna göre 2021 yılı sonu itibarıyla 85 bin 790 adet geçerli sanayi kapasite raporu bulunuyor. 2020 yılında 79.221 olan kapasite rapor sayısı, 2021 yılında yüzde 9,5 artışla 85.790 oldu. Bu raporların ait olduğu üretim tesislerinin yüzde 43,4’ünde 1-9 arasında, yüzde 39,8’inde 10-49 arasında, yüzde 8,1’inde 50-99 arasında, yüzde 6,1’inde 100-249 arasında, yüzde 2,7’sinde ise 250’den fazla çalışan oldu. Görüldüğü gibi yıllar geçtikte Sanayi sektörüne duyulan rağbet artacaktır. Özellikle gelecekte bazı iş sektörlerinin yavaş yavaş talep edilebilirlik oranlarının Dünya Ekonomisinin de yaşayacağı kırılmalar da dikkate alınarak söyleyebiliriz ki; bu iş kolu ileride en çok işçi barındıran istihdam alanlarından biri olacaktır.

Editör: Fatih Düz – 18.09.2022