Farklı Dillerde Yansıma Sözcükleri

İnsanlığın varoluşundan bu yana, hayatımızdaki canlı varlıkların ve cansız nesnelerin çıkardığı sesleri anlayabilmek ve anlatabilmek için insanlık bu sesleri harflerle anlatmaya çalışmıştır. Bu seslere yansıma sözcükleri (onomatopoeic words) diyoruz. İlk önce kelimenin nereden geldiğine bakacak olursak; “onomatopoeia” kelimesi İngilizceye Latinceden ve en sonunda Yunanca “onoma” yani “isim” ve “poienin” yani “yapmak” kelimelerinden geçmiştir. Türkçeye uyarlarsak direkt çeviride buna isim yapmak diyebiliriz. Örneğin, köpeğin çıkardığı sesi HAV HAV olarak, su damlamasının sesini ŞIP ŞIP olarak ve araba kornasını DÜT DÜT olarak anlatırız. Bu sözcükler birbirimizi daha iyi anlamamıza yardımcı olur ve düşündüğümüzde küçük çocukların bile kolaylıkla anlayacağı bir altyapıya sahiptir. Peki diğer dünya dillerinde bu yansıma sözcüklerinin nasıl oluştuğunu ya da Türkçeden farklı bir dilde nasıl söylendiğini hiç düşündünüz mü?

Her ülkenin ve kabilenin dilleri hemen hemen birbirinden farklıdır. Bu farklılıkların oluşmasının sebebini, coğrafi konumları, gırtlak yapıları ve düşünme şekillerine dayandırabiliriz. Bunları kolay bir örnekle açıklamak gerekirse, ülkemiz içinde bile ağız ve şive denen iki unsur olduğunu göz önünde bulundurabiliriz. Gaziantep ve Muş arasında bile konuşma şekli farklı olurken; başka ülkelerin dilleri ve o dilde oluşturdukları kuralların farklı olması çok normaldir. O yüzden yansıma sözcükleri de her dilde (az benzerlik olabilmesine rağmen) farklıdır. Çünkü her toplumun sesleri adlandırma şekli alfabelerini nasıl seslendirdiklerine dayalıdır. Mesela a sesi bizde “a” iken; İngilizcede “ey” diye seslendirilir. Haydi şimdi size bu sözcüklerden örnekler göstereyim;

Tren Sesi

Türkçe – Çuf Çuf

Korece – chik chik pok pok (칙칙폭폭)

İngilizce – Choo-Choo

Köpek Havlaması

Türkçe – Hav Hav

İngilizce – Woof Woof

Rusça – Gav Gav (гав-гав) (Eğer küçük köpekse Tyav Tvay)

Ateşin Yanması

Türkçe – Çıtır Çıtır

Japonca – pachi pachi (パチパチ)

Kuş Sesi

Türkçe – Cik Cik

Yunanca – τσίου τσίου (tsiu tsiu)

İngilizce – Tweet Tweet

Kahkaha

Türkçe – Ha Ha

Bulgarca  – хаха (haha), хехехе (hehe), хихи (hihi)

Litvanca – Cha Cha

Bebek Ağlaması

Türkçe – İngaa İngaa

Afrikanca – wê

Estonca – ää-ää

Kalp Atışı

Türkçe – Küt Küt, Güm Güm

Japonca – ドキドキ (doki doki)

Danca – Dunk Dunk, Bank Bank

İçme Sesi

Türkçe – Lıkır Lıkır

Baskça – Zurrut

Lehçe – Gul Gul

Horlama Sesi

Türkçe – Hor Hor

Fransızca – Ron Pshi

Farsça – Xor-o-pof, Xor-nāse

Mutluluk Belirten Ses

Türkçe – Yuppi

Tayca – Suaan Saeh Haeh Haa (สรวลเสเฮฮา)

İngilizce – Hurray, Hooray

Eşek Anırması

Türkçe – Aii Aii

Arapça – Naheeq (نهيق)

İtalyanca – İh Oh

Dünyanın her yerinde aynı çıkan bu seslerin farklı dillerde farklı bir şekilde yazıya aktarılması ne kadar da büyüleyici değil mi?

Editör: Zehra Garipli – 25.08.2022