Maneki Neko: Japonya’nın Şans Kedileri

Sizler için Japonya’nın en tanınmış sembollerinden olan ‘Maneki Neko’ hakkında ilginç bilgiler derledik.

Maneki neko, kelimenin tam anlamıyla ‘çağıran kedi’ olarak düşünülebilir. Kedinin karşılama pençesi bu sebeple havada durur. Sizi selamlayarak hayatınıza şans bahşederler. Bu şans kedileri çoğunlukla seramiktir, ancak onları ahşap veya plastikten, yeşim veya altından yapılmış olarak da görebilirsiniz. Herhangi bir malzemeden yapılabilir ve bu konuda bir kısıtlama yoktur.

Modern zamanlarda bile, maneki neko Japonya’da hala yaygındır. Heykelleri tapınaklarda veya dekorasyon olarak mekanlarda sıklıkla görebiliriz. Ayrıca, yavaş sallanan mekanik pençelerinin, sizi ülke genelindeki restoranlara, pachinko salonlarına ve diğer işletmelere davet ettiğini görebilirsiniz.

Maneki nekonun kesin kökenini bilinmemektedir. Kedilerin başlangıçta Tokyo’da mı yoksa Osaka’da mı ortaya çıktığı konusunda tartışmalar var, ancak genellikle ilk kez Edo Dönemi’nin sonlarında görüldükleri konusunda hemfikir olunuyor. Maneki nekonun tarihiyle ilgili belirsizlik, başlangıcını açıklayan birkaç farklı efsaneye yol açmıştır.

Çeşitli maneki nekolara yakından bakarsanız, kediler tarafından sıklıkla tutulan veya giyilen bazı eşyaların olduğunu fark edeceksiniz.

・Boyun süsleri: Süslenmemiş boynu olan bir şans kedisini nadiren görürsünüz. Yakalar, dekoratif önlükler ve çanlar, maneki neko için yaygın olarak kullanılan boyun süsleridir. Bugün olduğu gibi, Edo Dönemi’nin gerçek evcil kedileri, nerede olduklarının kolayca takip edilmesi amacıyla çanlı tasmalar takarlardı. Önlüklere gelince, bunların Budist jizo heykelleri tarafından giyilenlerle ilgili olduğu tahmin ediliyor.

・Paralar: Maneki neko, genellikle Edo Dönemi’nde kullanılan bir altın para olan 1 kobanı tutar. Bir koban, Japonya’nın dönemin para birimi olan bir ryo değerindeydi (bugünkü standartlara göre yaklaşık 1.000 ABD Doları). Hatta 千万両 ile işaretlenmiş bir madeni para tutan bir kedi bile görebilirsiniz, bu on milyon ryo, özellikle o dönem için inanılmaz bir para!

・Sazan (koi) veya başka bir balık: Talih ve bolluk.

・Para Çantası: Zenginlikle birlikte şansın sembolüdür.

・Mermer veya Değerli Taş: Şanslı bir kedinin patilerindeki bunlardan birinin bulunması, zenginliğin yanı sıra bilgeliği de sembolize eder.

・Fan veya Davul: Bu nesnelerin her ikisi de şansı temsil eder. Özellikle davul, müşterilerle dolup taşan bir dükkanın en önemli sembolüdür.

・Delikli Su Kabakları (hyotan): Bunlar, genellikle Yedi Şanslı Tanrı’dan bir diğeri, bilgelik ve uzun ömür tanrısı Fukurokuju tarafından kullanılan, sake ve içecek üstü kaplardır. Kötülüklerden koruduğuna ve iyi şans getirdiğine inanılır.

Bunlar bir maneki neko üzerinde bulabileceğiniz en yaygın uğurlu tılsımlardan bazıları olsa da, bunlarla ilişkilendirilmiş birçok başka nesne de vardır.

Hareketlerini inceleyerek de maneki neko hakkında çok şey söyleyebilirsiniz ve belirleyici özelliklerinden birisi de kalkık patisidir. Şans kedilerinin sol patisini, sağ patisini veya bazen her ikisini birden kaldırdığını görebilirsiniz. Pençelerin konumlandırılması, sanatsal bir seçimden daha fazla anlam barındırır. Hangisinin istendiğine bağlı olarak farklılık gösterse de, her hareketin arkasında ayrı bir anlam ve inanç vardır.

Genel olarak konuşursak, şans kedilerinin hareketleri aşağıdaki gibidir:

・Sağ pati yukarı kalkmışsa: Zenginlik ve iyi şansı beraberinde getirir.
・Sol pati kalkmışsa: Müşterileri bulunduğu iş yerine çağırır.
・Her iki pati de kalkmışsa: Kötülüklere karşı koruma sağlar.

Çoğu zaman orijinal Calico formunda görülse de şans kedilerinin farklı renkleri de mevcuttur. Pati hareketlerinde ve süs çeşitlerinde olduğu gibi, bunlar da belli olgular sembolize edilir ve her renk farklı bir şans biçimiyle ilişkilendirilir.

Renklerin anlamlarının şu şekilde olduğu söylenir:

・Beyaz: Pozitiflik ve saflık
・Siyah: Kötülüğe karşı koruma
・Altın: Zenginlik ve refah
・Kırmızı: Evlilik, aşk ve diğer kişisel konular
・Yeşil: Eğitim ve sağlık
・Mavi: Zeka, bilgelik ve başarı
・Pembe: Aşk ve romantizm
・Sarı: Kararlılık, sağlık ve ilişkiler

Yukarıda bahsedilen tüm seçeneklere dayanarak, sizin için en iyi olan şans kedisini seçebilirsiniz!

Bu kediler hemen hemen her kıtada ortaya çıkarak her yerde bulunur hale geldi. Maneki neko, Japon kültürünün hayranlarının yanı sıra iyi şans tılsımlarına ilgi duyanların da favorisi haline geldi. Asya’daki özel mağazalarda, bibloların arasında veya dünyanın dört bir yanındaki Japon festivallerinde dekorasyon olarak bulabilirsiniz.

Editör: Ayşe Tunç – 27.07.2022