Sosyal Medyadaki Çeteler, Toplum Adına Suçladıkları Kişilerden Daha Kötü

2013’te, Justine Sacco, Güney Afrika’da yaşayan ailesini ziyaret etmek için hazırlanıyordu, uçağına binmeden önce, Twitter’da “Afrika’ya gidiyorum, umarım AIDS kapmam -şaka yapıyorum, ben beyazım!” yazarak şaka tweeti attı; uçağı yere indiğindeyse tweeti çoktan dünya çapında TT (trendtopic) oldu. Böylelikle ırkçılık yaptığı gerekçesiyle, milyonlarca insan, ona, birçok kötü isim taktı ve hatta işinden kovulmasını istediler. En sonunda işinden kovuldu ve internette herkes bu durumu alkışladı.

2018’de de buna benzer birçok olay oldu. Quinn Norton isimli biri, yakın bir geçmişinde eşcinseller hakkında attığı bir tweet’inin ortaya çıkmasından dolayı şubat ayında yeni işe başladığı New York Times’dan kovulacaktı.

Benzer bir olay ise Kevin Willamson’ın The Atlantic’te işe girdiği sırada başına geldi. Twitter’daki kötü insanlar, onun kürtaj yapan kadınlar hakkında “katiller olarak görülmeli” yazan tweet’ini ortaya çıkardılar. Başka bir olay: bir ofis binasının önünde su satan siyahi bir kız için polis çağırdığı için, ırkçılıkla suçlanmasından sonra bir şirketin CEO’luğundan istifa eden “Permit Patty” var. Ve tabii ki, Obama danışmanı-Valerie Jarrett’ın maymuna benzediğini yazıp tweet atan, sitcom yıldızı olan “Roseanne Barr”, Twitter’da büyüyen tepkiden sonra, şovunu iptal etmek zorunda kaldı.

Cinsel saldırı gibi daha ciddi ve şiddet konuları içeren yüzlerce örnek var. Çok çok kısa bir zaman önce, New York Times, “teknoloji yazarı Sarah Jeong’u, kovmayı reddettiği” başlıklı bir yazı yayınladı. Sarah’ın geçmişte “beyaz insanlardan nefret etmesiyle” ilgili tweet’leri tekrar gün yüzüne çıkmıştı. Bazı gazeteler bunu doğru bir hamle olarak nitelendirdi; ve bu tweet’lerin amerikada politik “alt-right (sağcı kesim)” tarafından Jeong’a karşı bir silah olarak kullanıldığını belirttiler.

Ben, New York Times’ın, nefret dolu dedikodulara ve sosyal medya kullanıcılarının sözde öfkesine kapılmayı reddederek doğru kararı verdiğine inanıyorum. Şöyle bir şey var ki: bu olay alt-right’ın (sağcılar) veya herhangi bir politik partinin manipülatif bir hareketi değildi. Bu, politik gündemi belirlemek için sosyal medya’da kötülük yapan insanların kullanılması ile ilgili de değildi. Bu sadece toplumun durumu, sosyal medyanın doğası ve insanların adalet isterken (gerçekten adil olup olmadığını düşünmeden) sonucu görmek istemeleri hakkındaydı.

Bu durum toplumumuz için çok kötü bir şey ve artık sona ermeli.

Bir hayatı mahvediyor

Yukarıdaki örneklerden çok azının bir kişiye tam anlamıyla zarar vermiş olduğu söylenebilir, ama yine de bunları yapmış olan birçok kişi, bu eylemlerin hayatlarını ilerde kötü bir şekilde etkilediklerini söylüyorlar. İsimleri Google’da aratıldığında, kötü bir seçimle gerçekleştirdikleri bu eylemler yüzünden onlar hakkında düzinelerce makale, tweet, ve takma isimler bulunabiliyor.

Bu insanların, özel hayatlarındaki sosyal ilişkileri zorlaşıyor… Ve hatta şiddet dolu tehditler alabiliyorlar. Milyonlarca kişi ölüm tehdidi savurduğunda, böyle bir suçun gerçekleşecek olmasını hayal etmek pek de zor değil.

Tam hikâyeyi kaçırmak

Vakaların büyük bir çoğunluğunda, insanlar, bir kişinin cezasını almasını veya kovulmasını isterken olayın tam hikâyesini bilmiyor. Herhangi bir içerik, açıklama olmayan bir tweet ya da birkaç dakika veya daha uzun süren bir eylemin sadece son 30 saniyesini içeren bir video görüyorlar.

Bu kadar sınırlı bilgiye dayalı bir adalet sisteminin nihai bir karar vermesine izin veremeyiz, ki zaten bu yüzden sarayları olan bir adalet sistemimiz var. Ne kadar kusurlu olursa olsun, adalet sistemi insanlara eşit ve tarafsız bir şekilde yargılanma hakkını garanti ediyor. Twitter kullanıcıları önlerine gelen bir sürü insanın, en kötü eylemlerini bularak onlara karşı bir suçlama başlatmak için fırsat kolluyorlar, ama burada hiç bir eşitlik veya tarafsızlık yok.

İmkânsız standartlar

Bu olayların birçoğu, kötü davranışlar (duyarsızca şakalar, saldırgan davranışlar veya doğrudan ırkçılık) içeriyor. Fakat insanların yüzde yüz mükemmel olmasını bekleyemeyiz. Geçmişte ve şu anda tüm söyledikleriniz için yargılandığınızı bir düşünsenize; şanssız, akli dengesiz, hayırsever olsanız bile, söylediğiniz birkaç şey için, internet linç mafyasının sizi yargılamasını.

Bu yılın başlarında attığı birkaç saldırgan tweet yüzünden Guardians of the Galaxy Vol. 3 filminin yönetmenliğinden kovulan James Gunn olayını ele alalım. Tweet’ler çok kötüydü, aynı zamanda 2009 yılında atılmışlardı. – Gunn’ın o zamanlarda arkadaşlarının, ailesinin ve film arkadaşlarının desteğinden başka hiçbir şeyi yoktu.

Eğer dokuz yıl önce yaptığınız budalaca bir hata yüzünden işinizden kovulsaydınız? Hatta bu, bir araba ile vur-kaç ya da cinayet suçu değil de sadece internette yaptığınız tatsız bir şaka olsaydı? Bu, insanlar için belirlediğimiz imkânsız standartlar gerçeği.

Eğilim yapısını kolaylaştırmak

Bir başka sorun ise, birisinin hayatını bozmak için gerekli olan ivmeyi inşa etmenin önünde hiçbir engel olmaması (bazı durumlarda geri dönülmez olması gibi). Twitter’da, bir başkasının saldırgan tweet’ini, rt(retweet) yaparak ve altına onu utandıracak kısa bir mesaj yazmak sadece birkaç saniyenizi alıyor. Eğer birkaç bin takipçiye erişiminiz varsa, birini dibe batırmak için ufak bir ses savaşçısı ordusunu harekete geçirebilirsiniz.

Bunun da ötesinde, bireysel kullanıcılar için geçerli hiçbir kimlik doğrulaması yapılmıyor; milyonlarca hesap tamamen anonim; ve insanların kendi hayatları için herhangi bir iz bırakmadan başkalarının kovulmasını, istifa etmesini ya da cezalandırılmasını acımasızca istemesine izin veriliyor. Birkaç saat içinde birkaç düzine insan tarafından görülmesi beklenen bir tweet, milyonlarca kişiye ulaşabiliyor ve buna erişebilmek sadece birkaç saniye sürüyor.

Güvenilmez akım

Özellikle buralarda tehlikeli bölgelerde bulunuyoruz, çünkü birçok kez Twitter adaletini gördük. Milyonlarca insan, Twitter tabanlı nefret festivaline katılmış ve bu da anlaşılabilir eylemlerle sonuçlanmıştır; insanlar Justine Sacco’nun kovulduğunu, Permit Patty istifasını ve Roseanne’nin şovunun iptal edildiğine şahit oldular.

Bundan memnun kaldılar; ve ben, bile onları suçlayamıyorum. Birisinin duyarsızca bir şey söylediği için hak ettiği cezayı almasını izlemek onlar için tatmin edici bir şey. Gelecekte makineyi ne kadar beslersek, insanlara bu hazzı ne kadar tattırırsak, işte bu yeni adalet sistemi daha yaygın olacak. Bu yüzden New York Times’ın Sarah Jeong’u kovmamaktan yana tavır alması bir “anti alt-right” (anti-sağcı) davranış değildi, doğru yönde atılmış bir adımdı.

Hareketlerimizin ve yaşantımızın izlendiği ve hatta çok yakından incelendiği bir dünyaya girmekteyiz, benzer bir şekilde bu incelemelerden yargılanmamız sadece an meselesi. Herkesin iyiliği için, hatta benim için, insanların eylemlerine yönelik eleştiri ve hoşnutsuzluğu ifade etmenin daha barışçıl bir yolunu bulabileceğimizi ve dünyadaki kurumların, internet çeteleri karşısında daha güçlü bir şekilde duracağını umuyorum.

Gönderi Sayfalaması

Editör: Zehra Garipli – 13.08.2022