Dünya’nın En Güçlü Teleskobundan Güneş Portresi

Güneş’in kromosferinin yakından görünüşünü araştırmacılar tarafından edinilen bilgilerde büyük gelişmelere imza attı. Bu sayede Dünyanın en güçlü güneş teleskopundan yeni bir portre, Güneşimizin yüzünü enfes ayrıntılarla yakaladı.

Dev yıldıza yakın ve kişisel olarak, sadece 18 kilometrelik bir çözünürlükte, Güneş’in atmosferinin “kromosfer” olarak bilinen orta tabakası neredeyse bir halı gibi görünüyor.

Yukarıdaki resimde, aşağıdaki resimde daha kolay görselleştirilen, bir tür petek benzeri gözenek modelinden koronaya akan parlak ateşli plazma tüyleri görülebilir. Bu kabarcıklar granüller olarak bilinir ve her biri yaklaşık 1.600 kilometre genişliğindedir. Bu portrelerin her biri yaklaşık 82.500 kilometre genişliğindedir ve bu, Güneş’in toplam çapının yalnızca tek haneli bir yüzdesidir.

Gökbilimciler, bu görüntülerin büyüklüğünü bağlama oturtmak için, ölçek için kendi gezegenimizi en üst sıraya yerleştirmiş bulunmaktadır.

Akıllara durgunluk veren başarı, türünün en güçlü aracı olan Inouye Güneş Teleskobu’nun birinci yıl dönümünü ve 25 yıllık dikkatli planlamanın doruk noktasını işaret ediyor. Güneş’in koronanın altında yer alan kromosferi genellikle görünmezdir ve yalnızca tam güneş tutulması sırasında karartılmış yıldızın etrafında kırmızı bir çerçeve oluşturduğunda görülebilir. Ancak yeni teknoloji ile bu bilgiyi değiştirmek mümkünleşti.

Güneş Sistemimizin ışık kaynağına daha önce hiç bu kadar yakından bakmamıştık. Bu teleskop sayesinde görüntülenen yeni resimler, en küçük özellikleri bile görebilmemizi sağlıyor. Geçen yıl, görevini tamamlamış olan bu teleskop ilk görüntülerini yayınladığında, güneş fizikçisi Jeff Kunh, Galileo’nun zamanından bu yana “insanlığın Güneş’i inceleme yeteneğindeki en büyük sıçrama” olarak bu durumu nitelendirdi. Şimdi ise, Astronomi Araştırma Üniversiteleri Birliği (AURA) başkanı astronom ve uzay teleskobu bilimcisi Matt Mountain, “Güneş Fiziğinin yeni çağının” kurdelesini kestiğimizi söylüyor.

“Özellikle, bu dikkate değer siteden faaliyet gösterme ayrıcalığı için Hawaii halkına, tutarlı destekleri için Ulusal Bilim Vakfı’na (NSF) ve ABD Kongresi’ne ve birçoğuna sahip olan Inouye Güneş Teleskop Ekibimize teşekkür ediyoruz.”

Inouye Güneş Teleskobu, Yerli Hawai halkı için kültürel ve ruhsal olarak önemli olan Maui yanardağı Haleakalā üzerine inşa edilmiştir. NSF, teleskopun inşası boyunca yerli Hawaii girdilerini dahil ettiğini gururla iddia ediyor ve yine de bazı yerli insanlar, aletin hala beyaz sömürgecilerin hakareti gibi hissettiğini söylüyor. Galileo’dan çok önce, dünyanın dört bir yanındaki yerli insanlar, Evrendeki yerimizi daha iyi anlamak için Güneş’i, Ay’ı ve yıldızları kullanıyorlardı.

Inouye Güneş Teleskobu, Güneş Sistemimizin merkezine daha önce hiç olmadığı kadar yakından bakmamızı sağlıyor, ancak odağımız daraldıkça, daha önce gelen yıldız gözlemcilerini de gözden kaçırmamalıyız. Onların omuzlarında durmak, bizi yıldızlara daha da yaklaştırır.

Kaynak: Science Alert

Editör: Fatih Düz – 18.09.2022