Şeker Bağımlısı Olup Olmadığını Merak Edenler Buraya!

Şeker bağımlılığı, araştırmacılara göre şeker yenildiğinde oluşan, mutluluk veren serotonin ve dopamin hormonunu arttırarak bağımlılığa neden olan bir durumdur. Şeker tüketildiğinde vücuttaki serotonin hormonu salgılanması artar. Bu da daha canlı hissetmemizi sağlar ve acı hissini gölgeler. Yapılan çalışmalarda şekerli tadın bağımlılık gibi yeme davranışları üzerinde etkili olduğu gösterilmiştir. Bu, fazla şeker tüketimi arzu ve ödül hissine neden olarak beyinde madde bağımlılığı ile benzer nörolojik etkiler gösterdiği anlamına gelir. Normalde bağımlı yapan maddelerde nörolojik ödül mekanizmasında sinyaller dopamin ile taşınır. Şeker, tıpkı bu maddeler gibi dopamin hormonunu arttırarak benzer etkilerin görülmesine neden olur. Yani beynin ödül mekanizmasını uyararak haz alma isteğini arttırır. Bundan dolayı fazla şeker tüketmek isteriz. Yani şeker bağımlılığı psikolojik bağımlılık kadar fizyolojik bağımlılık da yapar. Şekerli besinleri yerken kendinizi durduramıyorsanız dikkat etmeniz gereken bir durum olabilir.

Şeker bağımlısı olduğunuzu nasıl anlarsınız?

• Sürekli tatlı yeme isteğiniz varsa,
• Çabucak acıkıyorsanız,
• Kendinizi sürekli yorgun hissediyorsanız,
• Tatlı bir şeyler almadığınız bir öğünden sonra baş ağrısı, halsizlik, depresyona yatkınlık halleri varsa,
• Hastalıklar tekrarlıyorsa,
• Konsantrasyon eksikliği yaşıyorsanız,

şeker bağımlısı olabilirsiniz.

Maalesef ki şekere bağlı olarak gelişen hastalıklar yaşam kalitesini düşürür. Vücudumuzda kandaki glikozun (karbonhidratların yapı taşı) artması durumunda insülin hormonu salgılanır. Bu hormon kanda glikoz arttığında salgılanarak kandaki glikozun hücre içine girmesini sağlar ve yağ olarak depolanmasına neden olur. Çok fazla karbonhidrat ağırlıklı beslenildiğinde sürekli ve aşırı miktarda insülin salgılanmış olur. Bu durumda ani açlık hissi ve tekrar şeker yeme ihtiyacı hissedilir. Fazla şeker almak, diyabet, kalp hastalıkları, cilt sorunları, böbrek hastalıkları, kan yağlarının artması ve damar sertleşmesi gibi birçok sağlık sorununa neden olur.

Peki şeker bağımlısı olanlara kısaca ne önerebiliriz?

Öncelikle şeker bağımlılığından kurtulmak için kararlı olun ve stres yapmayın. Az az ve sık sık yiyin. Tatlı ihtiyacınızı meyvelerden karşılayın. Protein içeren gıdaları her öğününüzde tüketmeye çalışın ki hem tokluk sağlamış olun hem de şekerden uzak durmuş olun. Açlık hissi olduğunda ya da şeker isteği olduğunda abur cubur yerine süt, yoğurt, leblebi, tuzlu kraker, ceviz gibi besinleri tüketin. Biliyoruz ki endojen serotonin düzeyini sağlamada uyku düzeni de önemli rol oynamaktadır. Gece geç saatlerde uyumamaya özen gösterin. Özellikle 23.00 ile 05.00 arasında uyumaya önem vermelisiniz.

Dünya Sağlık Örgütü serbest şeker alımının, günlük enerji alımının %10’undan az olmasını öneriyor. Yapılan çalışmalarda şekere ulaşma imkanı azaltıldığı durumlarda şeker tüketimine karşı istek daha da artmaktadır. Bu yüzden bazı durumlarda şeker tüketimini önlemek yerine azaltmak (günlük enerjinin %10’nundan daha az almak) daha uygun bir beslenme tavsiyesi olabilir. Bu durum için şeker detoksu gibi yöntemler de var. Neyse ki sağlıklı bir beslenme planı uygulanırsa bu bağımlılıktan kurtulmak mümkün.

Editör: Fatih Düz – 01.11.2022