Sivrisinekler İnsanları Neye Göre Isırıyor?

Sivrisinekler insanlar bulmak için vücut ısılarımızı takip ediyorlar. Bilim insanları gerçekleştirdikleri bir çalışmada sivrisineklerin insanların nasıl vücut ısılarını takip ettiğini buldular.

Sivrisinekler, gezegenimizde yaşayan en ölümcül canlılardan birisi olabilir. Her yıl yüzlerce insan sivrisinek ısırmasından yüzlerce insan sıtma, dang, Bat Nil virüsü ve sarım humma gibi hastalıklardan hayatını kaybediyor. 200 milyondan fazla insan ise bu hastalıkların semptomlarından müzdarip durumda.

6 Şubat 2016’da Science dergisinde yayınlanan yeni bir çalışmayla sivrisineklerin insanları bulmak için vücut ısılarını bulma sistemleri devre dışı bırakmanın olasılığını ortaya koyuyor. Paul Garrity, Chloe Greppi ve Willem Laursen sivrisineklerin insanların vücut ısılarını takip ederek bulması üzerine bir çalışma gerçekleştirdi.

Sivrisineklerin insanları nasıl takip ederek buldukları ilk olarak 20.yy başında İngiliz bilim insanı Frank Milburn Howlett keşfetti. Howlet çay içerken sivrisineklerin çay koyduğu çaydanlığın etrafında yoğun olarak bulunduğunu keşfetti. Sivrisineklerin sıcaklığı takip ettiğini düşünen Howlet, sivrisineklerin sıcaklığı gerçekten takip edip etmediklerini öğrenmek için sivrisinekleri yaşayabilecekleri bir torbaya koydu ve sonra sıcak su dolu bir tüpü torbaya yaklaştırdı. Howlet, sivrisineklerin zamanla torbanın sıcak olduğu tarafa doğru yaklaştıklarını fark etti.

Howlet, sivrisineklerle ilgili araştırmasının sonuçlarını 1910 yılında yayınladığı makale ile duyurdu. Howlett sivrisineklerle ilgili araştırmasının sonucunda sivrisineklerin soğukkanlı hayvanları ısırmadığını da ortaya çıkardı. Howllet bu iki araştırmasında da sivrisineklerin insanların vücut sıcaklığını takip ederek bulduklarını ortaya çıkarmış oldu.

Howlet’ten sonra yapılan araştırmalar sonucunda sivrisineklerin insanlara birkaç metre uzakta olduklarında insanların verdikleri nefes sonucu ortaya çıkan karbondioksitin kokusuyla bulduklarını, insanlardan daha uzakta olduklarında insanların vücut sıcaklığını takip ederek bulduklarını kanıtladılar.

Sivrisinekleri ilginç bir özelliği insanları ısıran sivrisineklerin dişi olduğu. Dişi sivrisineklerin bizi ısırma sebebi ise yumurtalarını beslemek için insanların kandaki proteinlerini kullanmaları. Erkek sivrisinekler ise sadece meyve ve bitkilerin nektarından besleniyorlar.

2015 yılında gerçekleştirilen başka bir çalışma ise sivrisineklerin çevre sıcaklığındaki degişikliği anlamak için antenlerinin ucundaki reseptörleri kullandığını ortaya çıkardı. Eskiden beri, sivrisineklerin reseptörleri ile çevrenin sıcak ya da soğuk olduğunu anladıkları düşünülürdü. Ancak 2015 yılında Paul Garrity ve ekibi bu reseptörlerin çevre sıcaklığının değişimini anladıklarını ortaya çıkardı.

Garrity ve ekibi çevredeki sıcaklık değişimini algılayan bu reseptörler konusunda IR21’A isimli moleküler reseptöre güveniyor.

Science’de yayınlanan 2015’de yayınlanan son çalışmada ise Garritiy ve ekibi IR21’a isimli reseptörün üretilmesinden sorumlu olan sivrisinek genini durdurmayı başardılar. Bu gene sahip olmadan doğan böcekler ve IR21’A genine sahip olan sivrisinekler, bir duvarı insan vücut sıcaklığına eşit bir kutuya yerleştirdiler. Sivrisineklere ise insan nefesini taklit etmek için karbondioksit verildi.

Genleri ile oynanmayan sivrisinekler, insan vücut sıcaklığına sahip duvara toplandılar. Genleri ile oynanan böcekler ise duvarı görmezden geldiler. IR21’a reseptörü olmadığında böceklerin çevrelerindeki sıcak noktalar ile ilgilenmediği ortaya çıkmış oldu.

İkinci bir deneyde Paul Garrity ve ekibi, sivrisinekleri bir kafese yerleştirdiler. Kafesin bir tarafına insan kanı, diğer tarafına vücut sıcaklığına sahip insan kanı yerleştirdiler. Genleri ile oynanmış sivrisinekler normal sivrisineklere göre vücut sıcaklığında kanla daha çok ilgilendiler.

Editör: Astropower – 21.08.2022