Kerem İle Aslı Hikayesinin Tarihi ve Coğrafi Yönteme Göre İncelenmesi

KEREM İLE ASLI HİKAYESİNİN ÖZETİ

Kerem, Isfahan Şahının oğludur. Şahın hazinedarlığını yapan Ermeni Keşiş’in kızı Aslı’yı sever. Şah, Keşiş’ten kızı oğluna ister. Keşiş, Müslüman’a kız vermek istemezse de Şah’ın dileğini açıkça reddedemediği için bir mühlet diler, mühlet sona ermeden karısını ve kızını alıp memleketten gizlice kaçar. Bunun üzerine Kerem de Aslı’nın peşinden yollara düşer. Kuzeybatı İran’ın, Kafkasya’nın ve Doğu, Orta ve Güneydoğu Anadolu’nun birçok şehir, dağ ve yaylalarını böylece dolaşır.

Yanında sadık arkadaşı Sofu vardır. Elinde sazıyla, diyar diyar dolaşan bir âşık olmuştur. Her gittiği yerde rastladığı kimselere, dağlara, taşlara, ırmaklara, dağlardaki hayvanlara saz çalar, onlardan Aslı’nın izini sorar . Yıllarca süren bu gurbet ateşinde pişe pişe olgunlaşır, keramet sahibi bir “halk âşığı” olur. Tanrı, onun her dileğini yerine getirir. Önüne çıkan engeller, kalkar. Dağların karı, dumanı gider; ırmaklar geçit verir. Beddua ettiği kimseler ya da nesneler harap olur. Yıllarca kovaladıktan sonra Kayseri’de onlara yetişir. İlkin kızdan yüz bulamaz. Kendi sevgisinin üçte birini olsun Aslı’ya vermesini Tanrı’dan diler; duası kabul olunur. Aslı’ da Kerem’e âşık olur. Bir gece gizlice kaçmak isterlerse de buluşamazlar. Keşiş’in ahbabı olan Kayseri Beyi’nin adamları Kerem ‘i tutarlar; Kerem “Halk Aşığı” olduğunu ispat edince, Bey, Keşiş’e kızı Kerem’e vermesini emreder. Keşiş, Kayseri’den kaçar, Kerem yine peşlerine düşer. Nihayet, Halep’te onlara erişir. Halep Paşası’na kendini sevdirir. Paşa Keşiş’i zorlayarak, kızı Kerem’e vermeye razı eder. İki sevgilinin nikâhları kıyılır. Kızını Kerem’e yâr etmemeğe ahdetmiş olan Keşiş; Aslı’ya, son düğmesine kadar çözüldükten sonra tekrar kendiliğinden iliklenen sihirli bir gömlek giydirir. Kerem, Aslı’nın düğmelerini bir türlü çözemez, ateşli bir ah çeker, yanıp kül olur. Aslı dağılan külleri saçıyla toplarken bir kıvılcım da onu tutuşturur. Böylece iki sevgilinin ancak külleri birbirine kavuşur.

KEREM iLE ASLI HİKAYESİNİN TARİHi VE COĞRAFİ YÖNTEME GÖRE İNCELENMESİ

EPİZOTLAR:

1– Kahramanın Ailesi: Kerem’in babası bir padişahtır. Ve çok zengin , rahat yaşayan ama bir türlü evlat saadetini tadamayan bir padişahtır.

2- Kahramanın Durumu : Bir gün keşişin karısı ve Hanım Sultan, saraydaki eğlenceyi ziyarete giderken karşılarına nur yüzlü bir ihtiyar çıkar. Hanım Sultan, bir elma keşişin karısına da  bir ayva fidesi verir. Ve bunları ekmelerini ister. Hanım Sultan da kesişin karısı da fidanlara kendi elleri ile bakar. Ancak iki ağaçta büyüdüklerinde meyve vermez. Hanım Sultan bir gün rüyasında yine o nur yüzlü ihtiyarı görür. Ve çocuk dileği için yalvarır. Yaşlı adam, ona ağacın elma verdiğini dileği için bu meyveyi yemesini söyler. Hanım Sultan, keşişin karısına haber verir. Hanım Sultanın elma ağacı elma vermiştir. Ancak keşişin karısının ağacında meyve yoktur. Hanım Sultan elmasını ikiye böler ve yarısını keşişin karısına verir. Buna karşılık çocukları olduğunda birinin kızı diğerinin oğlu ile evlenecek diye söz verdiler. Daha sonrada ikisi de hamile kaldı. Padişahın oğlu keşişin kızı olur. Kızın adı kara sultan oğlanın adı Ahmet Mirza Bey olur. Keşişin sözünü tutmayıp kaçırmıştır.

3- Kahramanın Aşık Olması : Mirza Bey, bir gece rüyasında kara sultanın elinden şerbet içtiğini görür. Kalbi ve yüreği cehennem gibidir. Daha sonra büyük bir heyecanla uyanır. Kimin elinden şarap içtiğini bilmiyordur. Fakat kızın siması aklında kalır. Mirza Bey de aşık olunca şiir söylemeye başlar.

4- Keşişin Sözünü Tutmayıp Kızını Kaçırmak İstemesi Ve Sevgililerin Evlenmesinin Engellenmesi : Kerem, Aslı’yı özlemeye başlar. Bu durum babasına anlatır. Oğlu ‘nun bu dert yarası babasını çok üzer. Padişah kerem ‘e, “Oğlum, ben keşişe 5 ay izin verdim. Süre bugün doluyor. Der . Ve  düğün hazırlıklarına başlanır. Keşiş‘de 5 ay dolduğu için zengi köyünden kaçmaya karar verir.

5- Aşığın Gurbete Çıkması : Kerem, sofi ile yola koyulur . zengi köyüne gelirler. Köyde gezinen bir kıza keşişi sorup hoya gittiklerini öğrenir. Orada sonra hoya varırlar. Kahvedekilerden keşişin suşiye gittiklerini öğrenir. Kerem, bu şekilde Aslı’nın peşinden gider.

6- Keşişin Aslı’yı Başkasıyla Nişanlanması : Halepli Ermeni Keşiş’e “Kerem, buraya gelmeden kızını evlendir. Der. Kerem ve Sofu Halep’e gelirler. Külhan Beyi Kerem’i Aslı’ya alacağına söz verir. Külhan Beyi Kerem’i Aslı ile buluşacağı kümbete götürür. Orada Kerem’i gören Halep Paşası onu zindana attırır. Paşa, Kerem’e Aslı ‘ya şu anda düğün yapıldığını söyler.

7- Keşişin Kızını Kereme Vermesi Ve Hileli Bir Elbise Yapması : Keşiş, Kerem’den kurtuluş olmadığını anlar. Ve Keşiş’in aklına bir fikir gelir. Kızını Kerem’e vereceğini fakat ilk gecelerinin elbisesini kendisi dikeceğini söyler. Keşiş, evde sihirli büyülü bir fidan diker.

8- Düğün Gecesi Keremin Sabaha Kadar Hileli Elbise ‘nin Düğümünü Çözmeye Çalışması : Kerem, namazını kıldıktan sonra Aslı fistanını  giyer. Ve keremin yanına gelir.  Keremden bu düğmeleri çözmesini ister. Kerem, tam söktü.  İki tanesi  kalır ki düğmeler tekrar kapanır. Kerem elleri ile tekrar dener. Düğmeleri sürekli kapanır. Artık uğraşmaktan her yeri ağrımıştır.

9- Kerem İle Aslı’ nın Yanıp Kül Olması : Kerem, tekrar denerken en sonunda bir ah çeker .  Keremin ağzından çıkan ateş ile Kerem cayır cayır yanmaya başlar. Külleri yere dökülür. Aslı, 40 gün Keremin küllerinin başında bekler. Sonra saçlarını süpürge ederek silerken küllerin içinde kalan ateşle Aslı da kül olur.

Editör: Ayşe Tunç – 04.08.2022