Saniyede 1,75 Milyar Kare Hızında Elektrik Çarpmalarının Nasıl Göründüğüne Bakın

Statik Elektrik Nedir?

Statik elektrik hayatın her alanında vardır. Bazen komik bir şekilde ve belirgin olarak, bazen ise gizli ve yararlı olarak her yerde varlığını sürdürür. Kurak kış aylarında statik elektriğin sinir bozucu yanlarının daha fazla olduğu zamanlardır. Örneğin, kapı kollarına ya da kurutucudan yeni çıkmış sıcak battaniyelere dokunduğunuzda elektrik boşaltımı yaşamamız gibi.

Statik elektrik gözlemlenebilen ve tanımlanabilen en eski bilimsel olaylardan biridir. Yunan filozof Thales of Miletus, kehribarın yeterince sürtüldüğü takdirde küçük toz partiküllerinin ona yapışacaklarını milattan önce 6. yüzyılda yazmıştı. 300 yıl sonra Theophrastus, Thales’in deneylerini çeşitli taşları sürterek “çekim gücü” gözlemlemiştir. Fakat iki doğa filozofu da gördüklerini açıklayacak tatmin edici bir neden bulamamıştır.

Bu, ingilizce “electricity” (elektrik) kelimesinin ilk olarak, “kehribar gibi” anlamına gelen Latince “electricus” kelimesinden türetilmesinden yaklaşık 2.000 yıl önce olmuştu. En ünlü deneylerden bazıları, Benjamin Franklin tarafından elektriğin altında yatan mekanizmayı anlama arayışında gerçekleştirildi -bu, 100 dolarlık banknottan yüzünün gülümsemesinin nedenlerinden biridir.- İnsanlar elektriğin potansiyel faydasını hızlıca fark etmişlerdir.

Bu Küçük Elektrik Kıvılcımları Nelerdir?

Statik elektrik, elektrik yükleri arasındaki interaktif güçten oluşur. Atom ölçeğinde, negatif yükler elektron denilen küçük temel parçacıklarla taşınır. İster sert ve cansız bir taş, ister vücudunuzun yumuşak, canlı dokusu olsun, çoğu elektron, maddenin büyük kısmının içinde düzgünce yer almaktadır. Bununla birlikte, birçok elektron da herhangi bir maddenin yüzeyinde durur. Her farklı madde, bu yüzey elektronlarına kendi farklı karakteristik gücü ile tutunur. İki madde birbirine sürtünürse, elektronlar “zayıf” malzemeden kopabilir ve kendilerini daha güçlü bir bağlama kuvveti ile o maddenin üstünde bulurlar.

Bu elektron transferi -statik elektrik kıvılcımları olarak bildiğimiz- sürekli yaşanmaktadır. Kötü şöhretli örneklerden bazıları, çocukların kaydıraktan kayarken, ayağımızı halıya sürterek yürüdüğümüzde ya da el sıkışmak için yünlü eldivenimizi elimizden çıkardığımızda oluşan statik elektrik olaylarıdır.

Peki ya bütün bunları neden anlattık?

Slow Mo Guys adlı Youtube hesabını yöneten Gavin Free ve Daniel Gruchy, saniyede 1,75 milyon kare hızındaki elektrik kıvılcımlarını görüntülediler. Bu bölümde, ElectroBOOM’dan Mehdi ile işbirliği yaparak elektrik kıvılcımları ve şoklarının yavaş çekimde nasıl göründüklerini kaydettiler.

Gavin videoda, “Bu kanalda elektrik ile ilgili pek fazla bir şey yapmadık. Çünkü aynı anda iki farklı şeye erişmeyi bekliyorduk.” dedi. Peki ya bu iki şey nedir? Yeni ve süper verimli bir yavaş çekim kamerası ile Mehdi’nin yardımı. Mehdi, filme alınacak elektrik kıvılcımlarını üretmek için kendi yaptığı bir Tesla bobini ve bir Marx jeneratörü üretiyor. Ekip daha sonra bu jeneratör tarafından üretilen elektriği saniyede 1,75 milyon kare hızında filme alıyor.

Deney nasıl gitti? Üçlü herhangi yararlı bir görüntü yakalamayı başarabildi mi? Ağır çekimde elektrik nasıl göründü? Deney tehlikeli miydi? Yazının sonundaki video tüm bu soruları ve daha fazlasını yanıtlıyor.

Editör: Doruk Adakoğlu – 31.10.2022