İvan Gonçarov’un Oblomov Adlı Romanın İncelemesi

İvan Gonçarov’un Oblomov Adlı Romanın İncelemesi

Oblomov adlı roman, İvan Gonçarov’un en tanınmış romanıdır. Ve yazar, romanını modernizm ile postmodernizm kuramlardan yararlanarak kurgulamıştır. Eseri modernizm ve postmodernizm açısından incelediğimizde her iki kuramda görebileceğimiz iç monologlar ve bilinç akışı teknikleri kullanılmıştır. Örneğin; romanın asıl karakteri Oblomov’un sürekli anda geçmişi yaşaması, yurtluktaki kahyanın ona yazdığı mektubu düşünmesi, Oblomov tek başına ya da eve gelen misafirlerle birlikteyken düşünceden düşünceye atlaması ile birlikte bilinç hiç susmaz.

Zaman su gibi akıp geçmektedir. Sohbetler azalır. An sürekli kopmaktadır. Oblomov, Alekseyev ile birlikte Odasında otururken bile sohbetler azalıp bir anda sessizlik olur. Oblomov;Kahyanın ona yazdığı mektubu, gelir azlığını, evin sahibini düşünürken Alekseyev de bir yandan dalgın dalgın duvara bakar.

O anda bir sessizlik olmuşken yine an’a dönüp Alekseyev, Oblomov’a “Hadi kalk gitmiyor muyuz?” sorması üzerine sessizlik bozulur. Geçmiş ve an iç içe olarak yaşanmıştır. Daha çok postmodern türünün bir özelliği olan üst kurmaca vardır. Üst kurmaca; roman içinde roman, hikaye içinde hikaye, anlatıcı içinde anlatıcıdır. Romana anlatımın bozulmasıyla araya başka hikayeler başka anlatıcılar girmiş olmaktadır. Örneğin, Oblomov ’da kapı çalındığı sırada eve gelen Tarantyev’in bakıcı Zahar’a “evde mi? diye sorması üzerine Tarantyev’in kişiliği anlatılır. Tarantyev’in her şeye karamsar gözle bakan, kıvrak, bir zekaya sahip, güçlü bir kişilik olduğu söylenmiştir.

Daha sonra Oblomov, Tarantyev’e “Hoş geldin hemşerim. Der. Karakter, bize hikaye içinde hikaye anlatır. Oblomov’un Alekseyev’e Kahyanın mektubunu okumasıyla roman içinde roman yazılır. Eserlerde anlatıcı içinde anlatıcı olur. Araya bazen yazar bazen de karakter girmektedir. Üst kurmacanın en büyük amacı sorgulatmaktır. Yazarlar, okurda güvensizlik duygusu uyandırırlar. Romanda Oblomov, bütün gününü odasında geçirir. Fakat bundan rahatsız olup kalkmak için Zahar’a seslenir. “Yataktan kalkmalıyım.” Diyerek kendi kendine konuşur.

Bir yandan odadan çıkmak ister. Bir yandan çalışmayı istemeyip odadan çıkmaz. Okur, şüphe içine düşer. Yazar, okuru sorgulatır.Okuyucuyu esere dahil ederek okuyucuya oyun oynar. Romanda oyun, İroni, parodi vardır. Yazarlar, İroni ve hiciv yapmıştır. Oblomov kendi ülkesindeki toplumu yabancı bir gözle gözlemiştir. Oblomov romanında Sudbinskiy’nin bütün gün başkaları için dairede çalışması gibi toplum, kendisi için değil başkaları için çalışmayı tercih etmiştir. Yazar, makine gibi çalışmayı eleştirmiştir. Eserde metinler arasılık dediğimiz diğer eserlere gönderme vardır. Örneğin; Nasıl ki romanda Oblomov, bir gün boyunca bütün vaktini odasında geçiriyorsa Adalet Ağaoğlu’nun Ölmeye Yatmak romanında da Aysel; Oblomov, gibi bir gününü bir otel odasında geçirir. Yatağında ölmeyi bekler. Bu da metinler arasılık örneğidir.

Romanda arayış hakimdir.Oblomov, nasıl taşınacağını düşünürken bunlardan kurtulmak için bir çıkar yol arar. Oturduğu evden çıkmak istemez. Taşınmak istemediği için eve gelen arkadaşlarından yardım ister. Alekseyev’e “Ev sahibi evden çıkartıyor ne yapmalıyım? ”Diye sorar .Taşınmamak için bir arayış içerisine girer. Modernizemdeki İmgesel anlatım romanda da vardır. Çağrışımlara yer verilir. Oblomovda ayna simgesi vardır. Oblomovdaki ayna, tozludur.

Ayna, bireyin yansımasıdır. İnsanın bölük pörçük olduğunu gösterir. Saat de İmge olarak kullanılmıştır. Saat, hatırlatıcı görevindedir. Romanda saatin çalması Oblomov’a  yazı yazmasını, çalışması gerektiğini hatırlatır. Postmodern kuramıyla beraber eserlere iğrençlikler girmeye başlar. Oblomovda kirli tabaklarının, halılardaki tozların tasvir edilmesi, örümcek, fare, pire, tahta kurusu gibi hayvan isimlerin yer alması iğrençliklere örnektir.

Postmodern kuramının bir diğer özelliği, varoluşçuluk akımından yararlanarak karakterler kendi kendine konuşur. Kendilerine ontolojik sorularla kendisi ve evren hakkında bilinçli ya da bilinçsiz sorular sorarlar. Örneğin Oblomov’un Zahar’ı sürekli çağırmasıyla bundan rahatsız duyup “Oh! Tanrım. Ne tür bir işkence bu böyle bir an önce ölsem de kurtulsam. Der. Oblomovda olaylar, ayrıntılarıyla verilir. Oblomov’un günlük yaptığı sıradan şeyler ayrıntılarına kadar anlatılır. Karakterin, oturdukları apartman dairesi bile ayrıntılarıyla tasvir edilir.

Oblomov, Gorohovaya Caddesinde bir ilçe merkezinin nüfusu kadar çok insanın yaşadığı büyük binalardan birindeki dairesinin oturduğu tasvir edilmesiyle birlikte  Oblomov’un orta boylu, koyu gri gözleri vardır. Diyerek tasvirler yapılmıştır. Ve Oblomov, battaniyesini silkeledi. Kıvrımların arasındaki mektup döşemenin üzerine düştü. Gri kağıt üzerine kahverengi mumla mühürlenmiş mektubu okumaya başladı metinde olduğu gibi karakterin günlük yaptığı sıradan şeyler ayrıntılarıyla anlatılmıştır.

Kaynakça

İvan Gonçarov- Oblomov Romanı

Editör: Fatih Düz – 08.07.2022