Mary Shelley ve Frankenstein

Mary Wollstonecraft Godwin Shelley (d. 30 Ağustos 1797 – ö. 1 Şubat 1851), yazdığı romanlarla ünlü İngiliz yazardır.

1797 yılında Londra’da doğdu. Babası William Godwin, radikal siyasal görüşleriyle tanınan bir yazar, annesi Mary Wollstonecraft ise dönemin etkili bir kadın hakları savunucusuydu. Annesi doğumu sırasında ölünce, babası tarafından büyütüldü. Babasından ve arkadaş çevresinden etkilenerek edebiyat ve felsefeye ilgi duydu. Çocukluğunun büyük bölümünü kitap okuyarak, hikayeler yazarak geçiren Mary 1814’te, dönemin en gözde romantik şairlerinden Percy Bysshe Shelley’e âşık oldu. Percy Shelley’in evli olması nedeniyle İsviçre’ye kaçmak zorunda kaldıklarında Mary henüz 17 yaşındaydı. Babası William Godwin bu ilişkiye karşı çıktı. İki sevgili, Percy’nin eşinin 1816’da ölümünden sonra Londra’ya dönüp evlendiler. Ardından İtalya’ya yerleştiler.

1816 yazında yarı uyanık olarak gördüğü bir kabus sayesinde aklına gelen Frankenstein düşüncesini romana çevirdi ve kitap, Frankenstein ya da Modern Prometheus adıyla 1818 başlarında yayımlandı. Romanın doğuşunda, İngiltere’deki sanayi devriminin, Locke ve Hobbes gibi düşünürlerin etkisini de görmek mümkündür.

1822 yılında eşini bir tekne kazasında kaybeden Mary, Londra’ya döndü ve 1851 yılında ölünceye kadar profesyonel yazarlık yaptı.

Daha çok Frankenstein kitabıyla anılan Mary Shelley ayrıca, Lodore, Falkner (1837), Perkin Warbeck ve insanlığın yavaş yavaş yok oluşunu inceleyen ve 1826 da yayımlanan apokaliptik bir roman olan The Last Man’in de yazarıdır.

Frankenstein – Konu özeti

Frankenstein , kendi yarattığı bir varlığa hayat vermeyi başaran yetenekli bilim adamı Victor Frankenstein’ın hikayesini anlatıyor. Ancak bu, olacağını hayal ettiği mükemmel bir örnek değil, Victor ve genel olarak insanlık tarafından reddedilen iğrenç bir yaratıktır. Canavar intikamını cinayet ve terör yoluyla alıyor.

Sosyal ve tarihsel bağlam

Roman ilk olarak 1818’de yayınlandı. Şair Lord Byron’ın bir grup arkadaşının her bir üyesinin kendilerini eğlendirmek için hayalet bir masal yazmasını önerdiği zaman, ilk olarak Mary Shelley tarafından kısa bir hikaye olarak yazılmıştır. Mary’nin hikayesi şüphesiz kazanan oldu.

1. Bir kaşif olan Robert Walton, daha önce buzu geçen ‘dev bir figür’ gördükten sonra Kuzey Kutbu’nda Victor Frankenstein ile nasıl tanıştığını anlatıyor.
2. Victor, çocukluğunu ve şefkatli ailesini, özellikle de üvey kız kardeşi Elizabeth’e olan sevgisini anlatır. Annesi, üniversitede okumak için ayrılmadan hemen önce ateşten ölür.
3. Üniversitedeyken, Victor’un bilime olan ilgisi bir saplantı haline gelir. Victor, üzerinde deney yapmak için cesetleri kullanır ve vücut parçalarından oluşan bir canavar yaratır. Yarattığı şeyden hemen tiksinir ve onu terk eder.
4. Victor’un kardeşi William öldürüldü ve bir aile hizmetçisi olan Justine Moritz bunun için idam edildi. Ancak Victor, cinayet mahallinde tanık olduktan sonra Canavarın suçlanacağına inanıyor.
5. Canavar ve Victor, Alpler’deki Montanvert Buzulu’nda buluşurlar. Canavar nasıl hayatta kaldığını ve eğitim için harcadığı zamanı anlatıyor.
6. Canavar, Victor’dan eylemlerinin sorumluluğunu kabul etmesini ve biraz sempati göstermesini ister. Ayrıca Victor’a bir kadın yol arkadaşı yapması için yalvarır. Victor kabul eder.
7. Victor, Orkneys’de dişi yaratığı inşa etmeye başladığı ücra bir yer bulur, ancak aniden yaptığı şeyin sonuçlarını fark ederek onu paramparça eder. Victor’u takip eden Canavar öfkelenir ve intikam almak için Victor’un en iyi arkadaşı Henry Clerval’ı öldürür.
8. Victor ve Elizabeth evlenir, ancak Victor yeni karısını Canavar’ın ellerinde ölü bulur. Yaratığı avlamaya yemin eder.
9. Walton’ın Kuzey Kutbu’ndaki son mektuplarında, Frankenstein ölür ve Canavar, hala perişan halde, muhtemelen kendi ölümüne doğru yola çıkar.

Büyük bir toplumsal değişimin yaşandığı bir zamanda yazılan Frankenstein, bilimsel hırsın gücü ve fazla ileri gitmenin tehlikeleri hakkındadır.

Editör: Astropower – 16.08.2022