içinde Uzay

Gökbilimciler İlk Kez Dolaşan Bir Kara Delik Görmüş Olabilir

Yazar Berk Özveri 14 Haziran 2022, 22:36

CNET’in bildirdiğine göre , astronomlar, araştırmacıların yaratıcılığı ve Hubble Uzay Teleskobu’nun mümkün kıldığı hassas ölçümler sayesinde ilk kez dolaşan kara deliği tespit etmiş olabilirler. NASA, galaksimiz Samanyolu’nda 100 milyondan fazla kara delik olduğunu tahmin ediyor, ancak şimdiye kadar kimse kesin olarak tanımlayamadı. Işığı yansıtmayan bir nesnenin kanıtını toplamak zordur. İnternette popüler olan karadelik fotoğrafları, aslında bir Kara Delik değil, Event Horizon’ın görüntüleridir.

Bu nedenle gökbilimciler, kara deliklerin onları tespit etmek için uzayı bükmek için başka bir yeteneğine yöneldiler. Dünya ile uzak bir yıldız arasında bir kara delik geçtiğinde, uzayın bükülmesi, önce sapmaya ve ardından yıldız ışığının amplifikasyonuna neden olur. Bu tür olaylar için gökyüzüne bakan teleskoplar, daha sonra Hubble Uzay Teleskobu tarafından takip edilen yerçekimi mikro-mercekleme adı verilen bu fenomeni yakalayabilir.

Hubble Uzay Teleskobu nasıl yardımcı olur?

NASA’nın Hubblesite’ına göre, kara deliğin yerçekimine bağlı olarak, bir merceklenme olayı 200 günden fazla uzayabilir. Uzay Teleskobu’nun hassas ölçüm cihazları daha sonra arka plandaki yıldızın ışığının sapmasını ölçmek için görevlendirilir. Sapma genellikle milisaniye cinsindendir ve web sitesinin “New York City’den görüldüğü gibi Los Angeles’ta 25 sentlik bir madeni paranın çapını ölçmeye” benzer olduğunu öne sürer. Bu sapma daha sonra kara deliğin kütlesini, mesafesini ve hızını belirlemek için kullanılır.

Berkely Üniversitesi’nde astronomi doçenti olan Jessica Lu, 2008’den beri serbest yüzen kara deliklere bakıyor. Biri Şili’deki 1.3 m’lik bir teleskoptan gelen iki mikro mercekleme araştırmasından elde edilen fotometrik verilerle karşılaştı.

Her iki gözlem de aynı nesneye ait olduğundan, gözlem teleskoplarının her birinde kendisine verilen ayrı adlandırma kullanmak yerine OB110462 olarak kısaltılmıştır. Hubble Uzay Teleskobu olayı gözlemledikten sonra, araştırmacılar olayın astrometrik veya konumsal verilerine de sahip oldular ve bu verileri daha ayrıntılı olarak incelediler.

Araştırmacılar ne buldu?

OB110462 için veriler, merceğin koyu renkli kompakt bir nesne tarafından yaklaşık 300 günlük bir süre boyunca meydana geldiğini gösterdi. Bir UC Berkely basın açıklamasına göre , astrometrik veriler ayrıca merceğin yerçekimi etkisinden dolayı yıldızın konumunda bir değişikliğin olaydan on yıl sonra bile gözlemlendiğini gösterdi . Lu ve ekibi, merceklenen nesnenin Güneş’in kütlesinin 1,6 – 4,4 katı olduğunu tahmin ettiler.

Gökbilimciler, ölü bir yıldızın kara delik olabilmesi için Güneş’in kütlesinin en az 2,2 katı kütleye sahip olması gerektiğine inandıklarından, araştırmacılar gözlemledikleri şeyin bir nötron yıldızı olma olasılığına açıktır.

Hubblesite’ın bildirdiğine göre, Maryland’deki Uzay Teleskobu Bilim Enstitüsü’nde Kailash Sahu liderliğindeki bir başka araştırmacı ekibi de Hubble’ın olayla ilgili verilerini inceledi ve kara deliğin saatte 100.000 mil (160.000 kph) hızla, komşu yıldızlardan daha hızlı hareket ettiği sonucuna vardı. Ancak Sahu’nun ekibi, nesnenin kütlesinin Güneş’inkinin yedi katı olduğunu tahmin etti ve onu tartışmasız bir kara delik haline getirdi.

Şimdiye kadar, yıldız boyutundaki kara delikler her zaman ikili sistemler olarak bulundu, bu nedenle tek bir eşleşmemiş yıldızın gözlemlenmesi gökbilimciler için de bir ilk. Hubble Uzay Teleskobu’ndan bu sonbaharda daha fazla gözlem geldiğinde buna daha fazla ışık tutulacak.