Hacı Bektaş-ı Veli Kimdir? Bektaşilik Nedir?

Asıl adı Seyyid Muhammed bin İbrahim Ata olan Hacı Bektaş-ı Veli, şair, mutasavvıf ve İslam filozofudur. Takma adı Pir Hünkar’dır

Hacı Bektaş-I Veli’nin doğumu, ölümü, kim tarafından eğitildiği, Anadolu’ya tam olarak hangi tarihte geldiğine dair kesin bilgiler bulunmasa da bazıi kaynaklarda yer alan bilgilere  göre, 1209 yılında İran’ın Razavi Horasan Eyaleti’nde bulunan Nişabur şehrinde doğmuştur.  Annesi Hatem Hatun, babası Seyyid İbrahim Sani’dir.

Hacı Bektaş-ı Veli, hayatının büyük bir kısmını Sulucakarahöyük’te geçirmiştir. Eğitimi Lokman Perende’de başlamıştır ve Hoca Ahmed Yesevî öğretilerini takip etmiştir. Hacı Bektaş-ı Veli, Ahmet Yesevî’nin ya da onun halifesi Lokman Perende’nin müridi, Mevlâna ile Yunus Emre’nin çağdaşıdır.

Hacı Bektaş-ı Veli’nin Haydarilik tarikatının üyesi olarak Anadolu’ya geldiği düşünülmektedir. Ayrıca Sulucakarahöyük’teki toplumun içinde bir Türkmen şeyhi olarak yol göstericilik görevini yaptı..Hacı Bektaş-ı Veli Anadolu’daki Müslüman ve gayrimüslim topluluklar arasında bir yakınlaşma ortamının doğmasına önemli katkılarda bulunduğu söylenebilir.

Anadolu’da dinsel, ekonomik, askeri ve toplumsal bir kuruluş olan  Ahilik ile büyük hizmetler yapmıştır. Osmanlı Sultanları ile halk tarafından da sevildi ve hürmet gördü. Osmanlı Ordusunda yeniçeriler Bektaşîlik kurallarına göre yetiştirilirdi. Bu nedenle Yeniçerilere tarihte Hacı Bektâş Velî çocukları da denirdi.  Seferlere giden yeniçeriler yanlarında daimâ Bektaşî dede ve babalarıını götürürlerdi. Bugün Balkanların her yerine yeniçeriler Bektaşiliği taşımıştır. Hacı Bektâş Velî’nin sohbetlerini takip eden ve onun tarikâtına katılanlara ise “Bektaşî” adı verildi.

Hacı Bektaş-ı Veli, 1271 yılında Sulucakarahöyük’te öldüğü bilinmektedir. Türbesi, Nevşehir İli’ne bağlı Hacıbektaş İlçesi’nde bulunmaktadır.

ESERLERİ

Velâyet-nâme-i Hacı Bektâş-ı Velî

Makalat – (Arapça)

Kitâbu’l-Fevâid

Şerh-i Besmele

Şathiyye

Makâlât-ı Gaybiyye ve Kelimât-ı Ayniyye

Düşünce ve öğretileriyle asırlardır sevgi, birlik, beraberlik ve barış öğütleyen Hacı Bektaş Veli’nin vefatının 750.yılı olması sebebiyle 2021 Şubat ayında UNESCO tarafından Hacı Beştaş Veli yılı olarak ilan edildi.

BEKTAŞİLİK NEDİR ? ÖĞRETİLERİ NELERDİR?

Felsefesini insan sevgisi, hoşgörü, paylaşım ve eşitlik ilkeleri üzerine oluşturmuştur. Hacı Bektaş Veli’nin, savaş yerine barışı; düşmanlık yerine dostluğu; kin yerine sevgiyi ve hoşgörüyü benimseyen,  hümanist bir anlayışa sahip olması Bektaşiliğin temelidir, diyebiliriz. Hacı Bektaş Veli’nin Horasan’dan başlayıp Sulucakarahöyük’e uzanan yolculuğu sırasında, karşılaştığı inançlar ve kültürel değerlerin sentezinden oluşturduğu Anadolu Alevi-Bektaşi İnancı ve Yaşam Felsefesi Hacıbektaş’ta yeşermiştir.

BEKTAŞİLİK KADEMELERİ

1. Muhib: Kefâletle tarikata yeni giren kişi.
2. Derviş: Muhiblerin ikrâr vermesi.
3. Halifelik: Liyâkati görülen baba veya dede diye de bilinen sarık kullanma yetkisine sahip olanlar.
4. Mücerretlik: Hacı Bektaş’ın yaptığı gibi hiç evlenmeyen liyakatli dede veya babalar bu mertebeye getirilir. Bunların sağ kulakları delinir, küpe takılır, kendilerini tarikata adamışlardır.
5. Halîfelik: Tarîkatin en üst derecesi olup, çırağ, tuğ, alem ve sofra sahibi olurlar. Âyin-i cem­lerde 40 kurban kesilerek başlarına siyah sarık sararlar, icâzetli kabûl edilirler ve muhib yetiştirirlerdi.

KULAĞIMIZA KÜPE ETMEMİZ GEREKEN BİRKAÇ SÖZÜ

1. Ara,bul.
2. Kadınları okutunuz.
3. İncinsen de, incitme.
4. Murada ermek sabır iledir.
5. Doğruluk dostluk kapısıdır.
6. Araştırma açık bir sınavdır.
7. Eline, beline, diline sahip ol.
8. Her ne ararsan kendinde ara.
9. Arifler hem arıdır, hem arıtıcı.
10. Bir olalım, iri olalım, diri olalım.
11. Marifet ehlinin ilk makamı edeptir.
12. Okunacak en büyük kitap insandır.
13. İnsanın cemali sözünün güzelliğidir.
14. Hiç bir milleti ve insanı ayıplamayınız.
15. Nefsine ağır geleni kimseye tatbik etme.
16. İlimden gidilmeyen yolun sonu karanlıktır.
17. Düşünce karanlığına ışık tutanlara ne mutlu.
18. İlim,hakikate giden yolları aydınlatan ışıktır.
19. Düşmanınızın dahi insan olduğunu unutmayınız.

Hacı Bektaş Dergahı 1964 yılında 16 Ağustos günü müze olarak açılmıştır. 16 Ağustos 1964 tarihiden itibaren her yıl 16-17-18 Ağustos günlerinde ulusal çerçevede 1990 yılından itibaren de uluslar arası çerçevede Hacı Bektaş Veli Anma Törenleri ve Kültür Sanat Etkinlikleri olarak düzenlenmektedir. Bu yılda 59. ulusal 33. uluslarası anma etkinlikleri vardır. katılmak isteyen herkes Hacı Bektaş Veli belediyesinin sitesini ziyaret edebilir.

Editör: Astropower – 19.08.2022