içinde

HavalıHavalı

Gerçeklik ve Doğruluk Arasındaki İlişki

Gerçeklik; zaman ve mekânla iç içedir. Doğruluk ise en az 5 duyu organından herhangi birinin deliliyle genelgeçer yargılardır. Gerçeklik için doğruluktan söz etmek gerekmez. Gerçeklik herhangi bir canlının deney ve gözlemine bağlı değildir. Suyun sıfır derecenin altında ve “0” derecede donması olayı bilgisi doğrudur. Ama gerçek değildir. Tespitin gerçeğe dönüşmesi için suyun donduğunu, buzlukta veya başka bir yerde gözlemlemek gerekir. Bu da gösteriyor ki; gerçeklik ve doğruluk zıt terimlerdir.

Peki insan yaşamında, kozmos(evren) bir doğruluk var mıdır? Bu soruya verilecek cevap tabii ki de “hayır” olacaktır. İnsan zihnin sınırlarının bilinemez olması, IQ seviyesinin kişiden kişiye değişken olmasıyla açıklanır. Yani Ali için doğru  olan, Ayşe için yanlış gözükebilir. Her ikisi için de söz doğrudur. Ali ile Ayşe arasındaki bu fark neden kaynaklanır? Gerçeklikten mi yoksa doğruluktan mı? Örneğin; suyun sıcaklığını ölçmek termometrenin olmadığı yerde hissi duygular ve gözlemlerle ölçülebilir. Yani elde edilen iki deneyin cevapları tecrübe sonucu elde edilen cevaplardır. Gerçeklikle ilişkisi yoktur. Doğruluk zaman ve mekan aşımına uğrayabilir.

Orta Çağ‘da yönetim kilise ve papazların elindeydi. Halk, birtakım aristokratların “din” adı altında insanları yönetmesiyle “doğru kabul” görüyordu. Dini olarak görülen birtakım vaatler, sözler dogmatik düşüncelerdi. Yani gerçekti. Ama savları, ideaları doğru değildi. Çünkü insanların okuma – yazma bilmemesi, kilisenin en büyük gücüydü. Bu yüzden Orta Çağ, başta bilim olmak üzere diğer dallarda da “Karanlık Çağ”ı yaşıyordu. Ancak 1789 Fransız İhtilâli Dönemi‘ne kadar bu böyle süregeldi. Yani kilise ve aristokratlara kökünden boyun eğiş mevcuttu. Gerçekliğin üzeri yanılgılı doğrularla örtülmüştü. Gerçekliğin böylesine karanlık hapislerde yıllarca hapis yatması, doğruların da yozlaşmasına sebebiyet verdi. Peki buradan bakarak gerçeklik ve doğruluk için neler söylenebilir:

  1. Gerçeklik, varlığın kendisine işaret eder.
  2. Doğruluk; döneme ve şartlarına bağlı olarak gelişir.
  3. Doğru olan her şey gerçek olmayabilir.
  4. Doğrular insan zihninin etkisiyle ortaya çıkabilir.
  5. Gerçeklik zamanda ve mekanda vardır.
  6. İdealar döneme ve şartlara bağlı olarak gerçeklik yanılgısı içinde gözükebilir. Ancak doğruluğu zamanla çürütülebilir. Örneğin Dünyanın düz olduğu yanılgısı Galileo’ya kadarki dönemde doğru gözüküyordu. Ama gerçek değildi.

 

Gerçeklik her zaman bağımsız olarak vardır. Ama insanın olduğu yerde her zaman doğruluk olmayabilir. İnsanın sosyal varlık olması, belirli seviyede düşünebilir bir varlık olarak diğer canlı ve cansız varlıklardan ayrılır. Doğruluk bu yüzden kanıtlanabilir de olmayabilir. Örneğin, Tanrı’nın varlığı düşüncesi ancak belirli bir inanca sahip olanlar için geçerli bir doğruluğa sahiptir. Ateist olan birinin Tanrı gerçeğine inanması doğru olmayabilir. Gerçeklik ile doğruluk arasındaki farkı belirleyen etken de aslında kişinin hayata yüklediği anlamda gizlidir. Bu gizliliği belirleyen etkilerden bazıları şunlardır:

  • İdeolojik Düşünce
  • Aile Yapısı
  • Eğitim Düzeyi

Sonuç olarak; doğruluk ve gerçekliğe atfettiğimiz anlam ve çıkarımlar yine insanın kendi duygu ve düşüncelerine bağımlıdır. Ruh, Cin, Melek ve Tanrı gibi varlıkları dış dünyada göremeyebiliriz; varlıklarının kanıtı bunlara bağlı değildir. Yukarıda saydığımız etmenlerin bizleri beslemesiyle onların varlığını kabul ederiz. Bu kabulü hem içimizde hem de dış dünyadaki varlıklarla birlikte delil olarak görürüz. Son noktada gerçeklik insanlardan bağımsız olarak var olsa da; doğruluk için birtakım ipuçlarına, delillere ihtiyaç duymaktan kendimizi alamayız.

Editör: Doruk Adakoğlu – 03.02.2023

Bu içerik hakkında ne düşünüyorsunuz? Yorum yapabilir, oy kullanabilir ya da tepki seçebilirsiniz. Gönderinizi oluşturun!

Rapor Et

Danışman

Furkan Toprak tarafından yazıldı

1999 yılında Mersin'de doğdum. 22 yaşındayım. Çukurova Üniversitesi İletişim Bilimleri 2. sınıf öğrencisiyim. 2018 yılında Harran Üniversitesi'nde Türk Dili ve Edebiyatı Bölümünü kazanmıştım; devam edemedim. Ardından bir süre bekleyip Çukurova Üniversitesi'nde İletişim Bilimleri bölümüne kaydoldum. Küçükken bir trafik kazası geçirdim. Bu durum sağlığım açısından fizikdel gelişimimi olumsuz etkiliyor. Hedefim bu sitede yazılar yazarak, fotoğraflar paylaşarak farkındalık yaratmak olacaktır.

Makale YazarıYorumcuÜyelik YılıVideo YapımcısıTestçi

Ne düşünüyorsun?

Yorumlar

Bir yanıt yazın

    Michael Jackson’ın Hayatını Anlatacak Filmde Kendisini Yeğeni Canlandıracak

    Öldüğü Sanılan Kadın Ceset Torbasında Canlı Bulundu