Putin Kaybediyor Mu, Yoksa Kazanıyor Mu? Bilinmesi Gerekenler Gerçekler!

Ukrayna savaşı başladığında herkes Putin, Ukrayna’yı 35 günde yutar diyordu. Şimdi ise Ukrayna Putin’i yutacak mı diye konuşuluyor. Putin’in iktidarı tehlikede mi? Hâlâ bitiremediği bu savaş dönüp Putin’in başını yer mi? Eğer öyle bir şey olursa Putin bana yar olmayan dünya kimseye yar olmasın deyip nükleer başlıklarını harekete geçirir mi? Evet, Putin kaybediyor mu? Ve aslında Putin kaybederse dünya kazanır mı kaybeder mi?

2022 Rusya’nın Ukrayna’yı işgali, 24 Şubat 2022 tarihinde, Moskova saatiyle 06.00 civarında başladı.

Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin savaşı “Ukrayna’nın başı bozuk askerlerden ve Nazizm’den arındırılması” olarak nitelendiriyordu. Putin’in önceden kaydedilmiş açıklamasının yayımlanmasından dakikalar sonra, Ukrayna’ya füze saldırıları başladı. Uzmanlar bunu İkinci Dünya savaşından bu yana Avrupa’daki en büyük konvansiyonel savaş operasyonu olduğunu ilan etti. Ruslar başta olmak üzere milyonlarca insan bu savaşın çok kısa süreceğini düşünüyordu. Ama öyle olmadı. Kremlin’in küçümseyerek savaş değil “özel bir askeri operasyon” dediği harekâtın birkaç gün veya hafta içinde biteceği tahmininde bulunuyorlardı. Ancak Ukrayna’nın işgalinin üzerinden 8 ayı aşkın süre geçti.

Bu nedenle Ruslara göre Ukrayna halkı, Rus askerlerini kendilerini özgürleştirdikleri için sevinçle karşılayacaktı. Ukrayna hükümeti domino taşları gibi düşecekti. Ve Ukrayna’da Rus yanlısı bir hükümet kurulacaktı. Ama öyle de olmadı…

Üstelik Rusya hızla toprak kaybetmeye başladı. Daha savaşın 12. Gününde Rusya birliklerinin karmaşa içinde olduğu söyleniyordu İngilizler tarafından. Ama Rus halkının birçoğu manipüle edildiği için buna inanmıyordu. Ayrıca tüm Batı dünyası da Ukrayna’nın arkasındaydı. İsveç ve Finlandiya gibi tarihsel Rus korkusu yaşayan ülkeler Nato’ya üye olmak için el kaldırdı. Rusya’nın tehditleri “Gaz vermeyip sizi bu kış donduracağız”la başladı. “Nükleer bomba atarız” cinnetine kadar geldi. Putin Ukrayna’yı, “Nazilerin kontrolünden kurtaracağız” dese de başında yüzde 73 ile seçilmiş Yahudi bir devlet başkanı olan Ukrayna halkını ve dünyayı ikna edemedi. Hafife alınan, komedyen diye aşağılanan Zelensky hükümeti hızlı bir şekilde düşseydi, Putin en başından itibaren haklı olduğunu iddia edebilirdi. Çünkü o zaman Ukrayna için şöyle diyeceklerdi: Putin’in söylediği gibi Ukrayna gerçek bir ülke değil. Ama öyle de olmadı…

Ve geçtiğimiz haftalarda Rusya televizyonlarında nadir görülen bir olay yaşandı. Programın sunucusu Dimitri Kiselev “Ukrayna’daki özel operasyon cephesinde şimdiye kadarki en sert hafta yaşandı” dedi kederle. Harkov cephesindeki askerler geri çekiliyorlardı. Tabii böyle yansıtmıyorlardı; ama işin gerçeği buydu. Bu geri çekilme Rus vatanseverler ve gazeteciler arasında öfkeyle karşılandı. Hatta tam da bu sıralar Putin halkının eğlenmesi için dünyanın en büyük dönme dolabının tanıtımını yapıyordu.

Sanki hiçbir şey olmamış gibi davranıyordu. İşin rengi değişiyor muydu? Rusya kaybederse hem dünya hem de Rusya için sonuçları ne olur? Ya da Moskova’nın Ukrayna’da yenilgisi Batı için kesin bir zafer anlamına gelir mi? Daha da önemlisi bu savaşın sonucunu kim belirleyecek? Şimdi bir yandan savaş bir yandan da müzakereler ve arabuluculuk girişimleri devam ediyor. Savaşın ne zaman biteceğine dair henüz bir ışık yok. Peki Putin’in önündeki engeller neler? Öncelikle Putin savaşı devam ettirmek ve iktidarını sürdürmek için gerek duyduğu Rus halkının ve seçkinlerinin desteğini kaybedebilir. Bunu bir kenara yazalım ve nedeniyle bir bakalım hatırlanacağı gibi son Rus Çarı II. Nikolay, 1905 yılında Japonya’ya karşı bir savaş kaybetmişti. Daha sonra Bolşevik Devrimi’nin kurbanı oldu. Yalnızca tacını değil, hayatını da kaybetti.

Buradan çıkarılacak ders şu, otokratik yöneticiler, savaşları kaybettikten sonra otokrat olamaz. Peki bu kural her zaman çalışır mı? Hayır, mesela Saddam Birinci Körfez savaşını kaybetti ama Iraklı demir yumruk ile 10 yıl yönetti. Yani her an her şey olabilir. Şimdi Putin cephesinde geri dönelim. Putin’in savaş kurucusu ve siyasi danışmanı “Rasputin” lakaplı Alexander Dugin bir uyarıda bulundu, Rusya, Ukrayna savaşı kaybederse nükleer kıyamet kopar dedi. Arkasından Putin aynı cümleleri tekrar etti, Ukrayna’da boş durmadı tabii. Savaşmak için 300 bin yedek askerin seferber edilmesi gerektiğini belirtti, işte o andan sonra Dugin’in göre Rusya’nın kalbi ve ruhu tehlikeye girdi. Arkasından Putin kurtarılmış, topraklardaki halkın güvenliği için kısmi seferberlik ilan etti. 2 milyondan fazla yetişkin erkek için sefer emri çıktı ama bu işte bir terslik vardı. Seferberlik çağrısı Putin’in beklediği gibi olmadı. Seferberlik sonrası Ruslar, Antalya, İstanbul, İzmir, Dubai, Bakü gibi kentleri uçak bileti almak için sıraya girdi. Bu yoğun talep nedeniyle uçak bileti fiyatlarında 10 kattan fazla artış yaşandı.

Nerede o seferberlik aşkı diye sorguluyor insan yani Putin kaybediyor mu sahiden? Şu ana kadar Ukrayna ordusu takdire şayan bir kararlılıkla ve beceriyle savaştı. Büyük ve küçük devletler savaşları insanın aklına ister istemez bazı tarihi örnekler geliyor. Mesela Cezayir’in 1954-62 yılları arasında Fransa’ya karşı yürüttüğü savaş Fransa üstün bir askeri güçtü, yine de Cezayirliler Fransız ordusunu yıprattı ve Paris’teki savaşa yönelik desteği azaltmanın yollarını buldular. Tarih göstermiştir ki savaşlar her zaman askeri olarak güçlünün kazandığı mücadeleler değil. Zelensky daha önce hiçbir siyasi geçmişi olmamasına rağmen Rus işgali başladığından beri Ukrayna halkını bir arada tutmayı başardı. Savaş başladığında bir komedyen elbette yenilecek deniyordu. Ama öyle olmadı. En azından şimdilik Rusya’nın Ukrayna’da uğrayacağı bir yenilginin doğuracağı sonuçlar Avrupa ve ABD’nin karşısına temel zorluklar çıkaracaktır.

Ukrayna’yı ABD’ye ve NATO‘ya kabul etmek ve tekrar inşa etmek devasa bir çaba gerektirecektir. Mesela Birinci Dünya Savaşı sonrasında yenilmiş ve aşağılanmış Almanya gibi Rusya içinden de Hitlervari vahşi siyasiler çıkabilir. Malum yaralı aslan kadar riskli bir şey yoktur doğada ve Putin iktidarı yenilse dahi hâlâ nükleer silahlara sahip. Küresel düzenin dışındaki bir süper güç olacaktır. Kuzey Kore’nin öyle ya da böyle tolere ediliyor olduğuna bakmayın. Rusya kadar devasa bir ülkenin varlığı, tüm komşuları için bir tehdit demek. Ayrıca Ukrayna Savaşı’nın suçu ve lekesi onlarca yıl Rusların alnında kara bir leke olacak. Kaybedilen bir savaştan kazanç sağlayan bir devlet neredeyse hiç yoktur. Kaybetmiş bir Rusya‘dan özgürlükçü bir Rusya’nın çıkacağını hayal etmek saflık olur. Rusya, özellikle kuzey Kafkasya başta olmak üzere parçalanabilir. Yani irili ufaklı devletler meydana gelebilir. Malum tek ve küçük Yugoslavya’dan bile 7 ülke çıktı ve bu yeni ülkelerin birbirleriyle çatışma ihtimallerini de unutmamak lazım.

Daha 90’larda Avrupa’nın göbeğinde Bosna Savaşı’nda 100 bin insan hayatını kaybetti. Rusya bu savaştan kesin bir mağlubiyetle çıkarsa Amerika sonunda Çin’e odaklanmak isteyecektir. Buna karşılık Çin zayıflamış bir Rusya üzerinden nüfuzunu güçlendirme çalışabilir. Rusya’nın savaşı kaybetmesi küresel ekonomiden ayrılmasına da neden olacaktır. O sermayeye sahip olmak artık doksanlarda göre çok daha zor. Ayrıca bugün dünyada söz sahibi olan Rusya’nın iyi eğitimli gençleri arasında beyin göçü devasa boyutlara ulaşacak. Şimdi bunları bilen Putin kaybetmek ister mi sanıyorsunuz? Olası bir tehlikede 400 suikastçi Zelensky üzerine salacak. Böyle bir şey olacağı iddialar arasında tabii ama unutmayın benzer bir risk Putin için de var tabii. Peki Putin savaşı kaybederse ülkesini terk eder mi sizce? Tabloid basınında dönem dönem çıkan fantastik haberlere bakacak olursak bu da mümkün bazı haberlerde.

Putin ailesini ve kendisini tahliye edecek planları çoktan hazırladı deniliyor. Koskoca Putin’in düştüğü hale bakın. Tabii bu iddia doğruysa Putin’in ve yakınlarının ülkeyi terk etme durumunda Beşar Esad yönetimindeki Suriye kaçacakları da öne sürülüyor. Ha bir de Putin’in nükleer silah kullanabileceği ihtimali henüz düşük olsa da yabana atılmaması gereken bir konu. ABD bu konuda Putin’e boşboğazlık yapma dese de muhtemelen ihtimalleri hesaplıyordu zaten. Ukrayna Silahlı Kuvvetleri de böyle bir tehdidin olduğunu her daim söylüyor. Yani olaylar nasıl geldi buraya bunları hiç hesaplamadım. Putin başlarda Ruslar için Sovyet sonrası dağınıklığı toparlayan güçlü bir liderdi. Rusların yerlere düşen özgüvenini ayağa kaldırdı ama iktidar süresi uzayıp tek adam haline gelince dünyayı, gelişmeleri anlayamadı. Aşırı özgüven onu kaza yapmaya zorladı. Sonuç olarak Putin, Ukrayna’daki savaşı savaş alanında belki resmi olarak kaybetmeyecek fakat savaşlar çoğunlukla sona erdikten sonra masada kaybedilir veya kazanılır.

Savaş bittikten sonra Rusya halkı şu tehlikeli soruyu sormaya başlayacak, şimdi ne olacak? Biz neden bu savaşa girip onca evladımızı kaybettik? Bu anlamsız savaşın sonuçlarını Rusya halkının hazmetmesi çok zor olacak. Putin, yanlış zamanda yanlış yerde yanlış bir savaş başlattı diyebiliriz. Bu savaşı kim belirleyecek dersiniz? Bu savaşın sonucunu muhtemelen ne Nato ne de Putin belirleyecek. Rus halkının tavrı belirleyecek.

Editör: Doruk Adakoğlu – 07.11.2022