içinde

HavalıHavalı

Hitler neden Türkiye’ye saldırmadı?

Bu sorunun birden çok cevabı vardır ancak bu cevaplardan birisi kesinlikle “saygı duyması” ya da “saldırmayı istememiş.” olması değildir. Nitekim Naziler Türkiye’ye “Gertrude Operasyonu” isimli bir saldırı planı hazırlamış ancak bu saldırıyı hayata geçirememişlerdir. Neden bu saldırı hayata geçirilmedi, hep beraber inceleyelim.

İkinci Dünya Savaşıyla Alakalı Ön Bilgiler

Öncelikle 2. Dünya Savaşıyla alakalı biraz ön bilgi vererek başlayalım. Bu dönemin tarihine ilgili olanlarından da bildiği gibi Naziler hızlı bir saldırıyla Polonya’yı ele geçirdiler ve savaşın fişeğini resmen ateşlemiş oldular. Birleşik Krallık ve Fransa hızla Polonya’nın yanında savaşa girdiler ancak çok geçmeden Benelüks ülkeleri Naziler tarafından işgal edildi, hemen ardından Fransa teslim olmak zorunda kaldı. İngiltere bir müddet savaşı tek başına sürdürmek zorunda kaldı ancak çok büyük bir sömürge imparatorluğuna sahip olduğu için eşi görülmemiş bir insan gücüne sahipti, ayrıca Britanya adası anakaradan ayrı olduğu ve çok güçlü bir donanmaya sahip oldukları için saldırıya çıkamasalar bile savunma noktasında çok ciddi sıkıntılar yaşamıyorlardı.

İlerleyen dönemde İtalya’nın da biraz başarısızlığı yüzünden Naziler Balkan ülkelerini işgal etmeye başladılar, Yunanistan işgal edildi ve Bulgaristan Nazilerden yana bir tavır almak zorunda bırakıldı. Böylelikle Türkiye’nin Trakya sınırlarında alarmlar çalmaya başladı, Naziler kapıya dayanmıştı.

Bu noktada müttefik devletler İsmet İnönü’yü telaşlandırmak istendiler, Nazilerin kapıya geldiğini ve sıranın Türkiye’de olduğunu dolayısıyla kendilerinden yana savaşa katılması gerektiğini söylediler ancak İsmet İnönü son derece tavizsiz bir tarafsızlık politikası izlemeye kararlıydı ve her iki taraftan gelen teklifleri elinden geldiği kadar oyalamaya çalışıyordu.

Hitler, Barbarossa Harekatını başlatarak Sovyetler Birliğine karşı savaş ilan etti, bu noktada işler daha da karmaşık bir hal alıyordu çünkü Sovyetler de artık savaşın bir parçasıydı ve Kafkas sınırlarımızı bu ülkeyle paylaşıyorduk. İran da savaşa katılacak ama çok geçmeden istila edilecekti. Güneydeki Suriye toprakları Hitler’in Fransa’da kurduğu kukla yönetimin kontrolündeydi, Irak ise İngiliz etkisi altındaydı. Dolayısıyla Türkiye’nin etrafında resmen kıyamet kopuyordu ve atılacak tek bir yanlış adım bu ülke için çok ağır bedeller ödenmesine sebep olabilirdi.  Neyse ki İnönü ve arkadaşları gibi değerli insanlara sahiptik diyelim.

Gertrude Planı

Bu plan 1942 yılına doğru şekillenmeye başlamıştı, o dönem işler Hitler için yolunda gidiyordu. Barbarossa Harekatı başarıyla ilerliyordu ve Sovyetler neredeyse düşmek üzereydi, Afrika’da General Rommel İngilizlere karşı ilerliyordu, şimdilik Batı kanadında ise çok bir hareket yoktu. Gertrude planı çok karmaşık bir plan değildi, Almanlar Sovyetlerde biraz daha ilerledikten sonra Türkiye’yi hızla işgal edecek ve bu sayede çok kısa sürede Kafkasya’yı Güney tarafından da sarmala alacaktı. Ayrıca bu operasyonla Irak ve Arabistan petrollerine ulaşılacak, Rommel de Mısır’ı düşürüp daha güneyden destek verecekti. Belki operasyonun ileri aşamalarında İran üzerinden İngiliz kontrolünde olan Hindistan bile düşürülecekti dolayısıyla Türkiye, yapbozun son parçasıydı fakat işler Hitler’in istediği gibi devam etmeyecekti.

ABD’nin savaşa girmesinin ardından işler değişmeye başlamıştı. ABD, Sovyetler’e çok ciddi anlamda teçhizat yardımına başlamıştı. Kışın başlamasının etkisiyle, ABD’nin yardımlarıyla ve biraz da Nazilerin beceriksizlikleriyle Sovyetler oyun bitti denirken yeniden oyuna dahil olmuştu ve Almanları geri püskürtmeye başlamıştı. Diğer yandan ABD’nin de desteğiyle İngiltere artık saldırı yapacak gücü toplamıştı ve Afrika’da Naziler üstünlüklerini yitirmeye başlamıştı ayrıca İngilizler ve Amerikalılar Sicilya adası üzerinden İtalya’ya çıkartma yapmışlardı ve İtalya içlerine doğru ilerliyorlardı. Almanlar iyiden iyiye sıkışmaya başlamıştı ve Gertrude planı için kurulan bütün denklem adeta altüst olmuştu.

Bu andan sonra Gertrude bir daha pek konuşulan bir plan pek olmadı çünkü Nazilerin bu operasyonu gerçekleştirecek gücü yoktu, gücünü yönlendirmesi gereken daha büyük sorunlar vardı. Ayrıca dediğimiz gibi denklem altüst olmuştu, Naziler ne Sovyetleri ne de Mısır’ı düşürmeyi başarabilmişlerdi dolayısıyla bu noktada sonra Türkiye’ye gerçekleştirecek bir harekatın çok da bir anlamı yoktu.

Savaşın son yılında Türkiye müttefik devletlerin yanında savaşa katıldı ancak fiilen herhangi bir çatışmaya girmedi. Hukuki olarak savaşa katılmış olmasının sebebi yeni kurulacak olan Birleşmiş Milletlerin kurucu üyelerinden birisi olmak istemesi ve savaş sonrası şekillenen Dünya’da söz sahibi olmak istemesiydi.

Okuduğunuz için teşekkürler.

Editör: Fatih Düz – 03.07.2022

Bu içerik hakkında ne düşünüyorsunuz? Yorum yapabilir, oy kullanabilir ya da tepki seçebilirsiniz. Gönderinizi oluşturun!

Rapor Et

Taraftar

Alperen Özdemir tarafından yazıldı

Kendi halinde takılan birisi.

Ne düşünüyorsun?

Yorumlar

Bir yanıt yazın

    Ahmet Ümit, Nevzat Başkomser ve Yerli Polisiye

    Algı Yönetiminin Amacı Nedir?