Emperyalizm’e baş kaldıran şair olarak anılan ve Yedi Güzel Adam’dan biri olan Erdem Bayazıt’a değinmek istiyorum bugünkü yazımda.
Tam adı Adil Erdem Bayazıt olan şair, Kahramanmaraş’ta 18 Aralık 1839 yılında dünyaya gelmiştir. İlk ve orta öğrenimini babasının memuriyeti dolayısıyla bazı kesintiler dışında Maraş’ta tamamlamıştır. Maraş lisesinde yolu Yedi Güzel Adam’la kesişir ve onlarla birlikte edebiyata değerli eserler bırakmaya başlar.
“Ürperir tabiat, üfleyince rüzgarı derin gök soluğu
Ulu ses dokununca çarka
Düşer ölümün gölgesi eşyaya
Başlar eşyada hareket kurtulmak için kendinden
Daha öteye geçmek için arınmak gibi elbiseden
Yakalar ölümsüzlüğün sonsuz ipini
Sonra ses olur
Zamanın idrak incisi ses döner, döner, döner de yönelir sebebe
Sebep ey! ”
Erdem Bayazıt’ın şiirleri başlangıçta daha çok savaş ve baş kaldırı karakteri taşıyordu, zamanla Allah’ı anmak ve doğanın manevi zikriyle, insanın kaybolan iklimini betimlemek üzerine inşa edilmiştir. Bu dönemdeki Bayazıt şiirleri Tabiat Risalesi’nde olduğu gibi adeta bir çeşit duaya dönüşür.
“Birden her yerde her şeyde içimizde kımıldayan
Yürek vuruşlarıyla beliren zikir
Yeri, göğü ve damarı dolduran
Ondan başka her şey yok olan yalan olan
Rahman
Ve rahim olan”
Erdem Bayazıt’a Türkiye Yazılar Birliği tarafından 1982 yılında İpek Yolundan Afganistan’a adlı eserine basın ödülü, 1987 yılında Risaleler adlı kitabına şiir ödülü ve 2003’te Strasburg’da yapılan Türkçe’nin V. Uluslararası Şiir Şöleni’nde Yahya Kemal büyük ödülünü almıştır.
Bayazıt, şiir anlayışını öncelikle “Büyük Doğu” ve Sezai Karakoç’la biçimlendirmiş daha sonra müslümanların Emperyalizm’e baş kaldırışını yansıtan şiirler kaleme almıştır ve bu şiirleri okurlar tarafından büyük ilgi görmüştür.
“Şiire, okuduğumu anlar duruma geldiğim çağlarda başladım.” diyen Bayazıt, söylediği gibi şiir yazmaya orta sonda başlamıştır.
“Yaslan göğsüme sevdiğim
Benim gönlüm gök gibidir açık deniz gibidir
Pas tutmaz benim içim yeryüzü gibidir toprak gibidir
Sen ki bulut gibisin
Ay gibisin güneş gibisin bazen”
Bayazıt şiirlerinde doğayı kullanırdı. Zarif bir söyleme sahip olan bu şiirlerde güneş, dağ , deniz gibi imgelere yer verirdi, onun şiirleri kitleler önünde seslendirilmeye uygundu.
“Dervişim dünyaları taşırım cebimde hayat bir elimde; ölüm diğerinde.”
” Dağıttıkça çoğalır bizim zenginliğimiz
Aşkın bir adı da berekettir.”
“Hep yarınları bekledi bu insanlar, geldiğini hiçbir zaman fark edemediler.”
Erdem Bayazıt çok az yazan bir sanatçıdır, o şiirin zamanı geldiğinde kendiliğinden ortaya çıkacağına inananlardandır. Biçimsel açıdan da serbest yazan bir şairdir, mistik şairlerden biridir, İkinci Yeni’nin anlatım olanaklarını İslami öğelerle birleştirerek geliştirmiştir. Daha çok endüstri toplumunun parçaladığı insanı, dinsel duyarlılığa davet eden şiirler yazmıştır.
Erdem Bayazıt 1971’de Türk Dili ve Edebiyatı bölümünden mezun olduktan sonra Maraş Lisesi’ne Edebiyat öğretmeni olarak tayin edilmiştir.
Modern Türk şiirinin usta şairlerinden olan Erdem Bayazıt, akciğer kanseri sebebiyle 69 yaşındayken 5 temmuz 2008’de İstanbul’da hayata gözlerini yummuştur.
“Bu şehirden gidiyorum
Gözleri kör olmuş kırlangıçlar gibi
Gururu yıkılmış soyatlar gibi
Bu şehirden gidiyorum
İnsanlar taş gibi bana yabancı
Ağaçlar bensiz hüküm giyecek bulvarda
Bir tanbur bir yalnızlığı anlatıyorsa
O ışıksız pencereden
Ben onu duymuyor gibiyim
Bir ağaç ölüyorsa kapınızın önünde
Ben onu bile duymuyor gibiyim
Bu şehirden gidiyorum
Gömerek geceyi içime
Sabahın hüznünü beklenmeden
Gidiyorum bu şehirden”
“Okuyucuma, şiir diye bir ömür tüketerek yazdıklarım iki saatte okunuyor, bundan daha ucuz ne olabilir.” diyerek az şiir yazdığını kaydeden Erdem Bayazıt’ın her şiiri aslında ciltlerce yorumlanacak değerdedir.
“Ölüm bize ne uzak, bize ne yakın ölüm
Ölümsüzlüğü tattık bize ne yapsın ölüm”
Bayazıt’ın tüm şiirleri ve eserleri anlam yüklü biz okurlar için ve herkes kapısını çalmalı bu değerli üstadın zannımca.
Esen kalın
Editör: Doruk Adakoğlu – 29.01.2023
Bu içerik hakkında ne düşünüyorsunuz? Yorum yapabilir, oy kullanabilir ya da tepki seçebilirsiniz. Gönderinizi oluşturun!
Söz sanatları komusunda çok iyi bir şair. Türk şiirinin ilk akla gelen isimlerinden biri. İyi ki Edebiyat var. ????
Elinize sağlık paylaşımınız çok güzel.
Daha önce kendisini hiç duymamıştım.
Çok severim kendisini. Şiirlerine de aşinayım. Güzel bir içerik olmuş elinize sağlık.
Yaşımdan yorgun, yaşımdan telaşlıyım bu aralar.. diye bir şiiri vardır. Her okuduğumda düşünürüm, ne hissederek ne yaşayarak yazmış ta bugünlere kadar hissedilecek gelmiş o telaşı. Bütün şairler ve yazarlar hepsi bizim değerimiz, hepsini severim. Emeğinize sağlık.
Teşekkür ederim çok büyük değerler bizler için iyi ki varlar 🤗
Trt zamanında bir dizi yapmış Yedi Güzel Adam için. Erdem Bayezit i oradan tanıdım sayılır. Şiirlerine bir aşinalığım var az çok. Ellerinize sağlık
Çok teşekkür ederim 🤗