Müşahit Nedir? Nasıl Müşahit Olunur, Görevleri Nelerdir?

Türkiye, ilk turu 14 Mayıs Pazar günü yapılan Cumhurbaşkanlığı seçiminde ikinci tura kalan iki adaydan birini seçmek için 28 Mayıs Pazar günü yeniden sandığa gidecek.

Siyasetle ilgisi olsun olmasın, oy verme için belirlenen günler yaklaştıkça seçim kavramı ülke gündeminin üst sıralarına yerleşen bir olgu. Öyle ki son yıllarda yerel ya da genel seçimler, propaganda süreçleri, vaatler, tartışmalar, kararsızlıklar ve çoğunlukla agresif bir üslup benimsenen iletişim kampanyaları ile hem toplumsal yaşamın hem de sosyal medyanın tam merkezine oturuyor.

Hal böyle olunca seçime dair ifadeler de sıklıkla hatırlanır hale geliyor. Müşahit de bunlardan biri. İlk kez oy kullanacak gençler ve bugüne kadar oy verme işlemi dışında seçim ile ilgili olmayan kişiler açısından araştırılan ve tartışılan bir çok kavramdan sadece biri.

Müşahit Nedir? Müşahit Kelimesinin Kökeni Nedir?

Gözlemci anlamına gelen müşahit kelimesi, başka bir çok benzer kelime gibi Arapça’dan dilimize geçmiş. Seçim özelinde müşahit, sandık işlemlerini takip etmek üzere, siyasi partilerin ve adayların kamu hizmetinden yasaklı olmayan ergin kişiler arasından belirlediği, oy kullanma, sayım-döküm, tasnif ve tutanakların tutulması işlemlerini takip eden yetkili olarak tanımlanıyor.

Müşahitler, başvuruda bulunan ve isimleri siyasi partiler ya da bağımsız adaylar tarafından liste halinde sunulan adaylar arasından, İlçe Seçim Kurulu tarafından kura ile belirleniyor.

Gönüllülük esasına dayanan bu görev için herhangi bir ücret uygulaması söz konusu değil. Kanunen reşit olmuş, kamu hizmetinde yer almasında herhangi bir engel olmayan her sıradan vatandaş müşahit olmak için başvuru yapabilir.

Gönüllü müşahitlerin seçim günü görev yapabilmesi için, bir siyasi parti onaylı “Müşahit görev belgesi“ne sahip olması gerekiyor. Bu belgenin ilçe seçim kurulu tarafından onaylanma şartı bulunmuyor. Gerekli görülürse geçerli bir kimlik belgesi ile birlikte ibraz edilmesi gerekiyor.

Gerekli durumlarda sözlü ya da yazılı itiraz hakkına sahip oldukları gibi ıslak imzalı tutanağın bir örneğini de alabilirler. İtirazlarının reddi halinde bu şikayeti sandık kurulu tutanak defterine işletebilir ve red kararının bir örneğini edinebilirler. Bu sayede müşahit olan kişi bu konuda ilçe seçim kuruluna itirazda bulunabilir ya da müşahidi olduğu siyasi parti tarafından itiraz edilmesini sağlayabilir.

Sayım aşamasında parti müşahitlerinin masa başında yer alabiliyor, oy pusulalarını görebiliyor. Parti müşahitlerinin sayısı beşten fazla ise, sandık başında kalacak olanlar, orada bulunanlar arasından ve her partiden bir müşahit olacak şekilde sandık başkanının çekeceği kura ile belirleniyor. Diğer müşahitler ise salonda kendilerine ayrılan yerden sayımı izleyebiliyor.

Son yıllarda farklı görüşler olsa da oy verme işlemi pek çok insan için hala mutlaka yerine getirilmesi gereken bir vatandaşlık görevi olarak görülüyor.

Kullanılan her oy demokrasi için önem taşıyor ve bu oyların emanet edildiği sandıklarda resmi ya da gönüllü olarak görev yapan kişilerin sorumluluğu da aynı oranda önemli hale geliyor.

Editör: semra – 26.05.2023