Bir Çocuğun Hayatına Dokunmak | Koruyucu Aile Nedir?

Başta Türkiye olmak üzere neredeyse tüm dünyayı tek yürek, tek bilek haline getirmiş durumda olan Kahramanmaraş merkezli olan ve 10 ili etkileyen depremin 6.günündeyiz. Çok sayıda can kaybına karşılık umutlarımızı yeşerten birçok kurtulma hikayesine tanıklık ettik ve etmeye de devam ediyoruz. Birlik ve beraberliğin sevgiyle sağlandığı şu dönemde Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı da koruyucu ailelik başvurularının başladığını duyurarak koruyucu aile olma şartlarını paylaştı.

Aile ve yakınlarına ulaşılamayan çocukların ilk olarak Bakanlığa bağlı kuruluşlara alındığı ifade edilen açıklamada, çocukların güvenli şekilde bakımlarının sağlandığı ve ailelerine ulaşma çalışmalarının yapıldığı belirtildiğinin de altını çizerek koruyucu aile nedir, nasıl olunur gibi soruları detaylıca cevaplandırmaya başlayalım.

Koruyucu Aile Nedir?  

Çeşitli nedenlerle öz ailesi yanında bakımları bir süre için sağlanamayan çocuklarımızın kendi aile ortamlarında eğitim, bakım ve yetiştirilme sorumluluğunu kısa veya uzun süreli olarak, ücretli veya gönüllü statüde devlet denetiminde paylaşan, hissettikleri toplumsal sorumluluğu gösterebilen uygun aile ya da kişilerdir.

Koruyucu Ailenin Amacı Nedir?  

Korunma ve bakım altında bulunan çocuğun, karmaşık ve sorunlu olan dönemini örselenmeden geçirmesini ve normal hayatını devam ettirmesini sağlamaktır. Koruyucu aile, kurumla iş birliği içinde; çocuğa, öz ailesi, okulu ve çevresiyle ilişkilerini devam ettirmelerini sağlayarak yardımcı olur.

Kimler Koruyucu Aile Olabilir? 

T.C. vatandaşı olup sürekli olarak Türkiye’de ikamet eden, 25-65 yaş aralığında bulunan, en az ilkokul mezunu, düzenli geliri bulunan, evli/bekâr veya çocuklu/çocuksuz herkes (çocuğun biyolojik anne-babası ya da vasisi dışındaki kişiler) koruyucu aile olabilir.

Gönüllü Aile ve Koruyucu Aile Arasındaki Fark Nedir? 

Bakım kuruluşlarında koruma ve bakım altında bulunan çocuklarımızla, gönüllü aile olarak; kendi ilgi, yetenek ve eğitimleriniz doğrultusunda katkı vermek amacıyla, etkinlik ve çalışmalar yapabilirsiniz. Ayrıca isteğiniz doğrultusunda ve uygun görülmesi halinde çocuklarımızı resmi tatil ve özel günlerde yatılı olarak evinizde misafir edebilirsiniz. Koruyucu aile hizmetinde ise çocuk hakkında yeni bir hizmet modeli belirlenene kadar, çocuk sizinle birlikte ailenizin bir üyesi olarak yaşar.

Evlat Edinme ve Koruyucu Aile Arasındaki Farklar Nelerdir? 

Evlat edinme Türk Medeni Kanunu’nun 305 ila 320’nci maddelerinde düzenlenen, mahkeme kararıyla neticelenen bir süreçken koruyucu ailelik Sosyal Hizmetler Kanunu’nun 24’üncü maddesi ve Koruyucu Aile Yönetmeliği kapsamında kuruluş bakımına alternatif koruma altındaki çocukların aile yanında bakımlarına yönelik süreli ve geçici bir hizmet modelidir.

• Evlat edinen aile, çocuğun biyolojik ebeveyni hükmü taşırken koruyucu ailenin ise böyle bir hükmü yoktur. Evlat edinen aile, çocuğa soyadını verirken koruyucu ailenin böyle bir hakkı yoktur.
• Evlat edinme mahkemece onaylandığında korunma kararı kalkarken koruyucu aile hizmeti çocuğun korunma kararı kaldırılasıya kadar süregelen bir hizmettir.
• Evlat edinen ailelere maddi bir ödenek sağlanmazken koruyucu ailelere çocuğun bakım ve yetiştirilme masraflarına karşılık olarak Yönetmelik ile belirlenen oranlarda ve kalemlerde aylık ödeme yapılmaktadır.
• Evlat edinmede çocuk, mahkeme kararı öncesi 1 yıl süre ile geçici bakım sürecinde periyodik olarak izlenmektedir. Evlat edindirilen çocuğun korunma ihtiyacı olan çocuk statüsü sonlandırılmaktayken koruyucu ailede çocuk hakkında verilen koruma kararı devam etmekte olup çocuğa ilişkin izlemeler periyodik olarak Bakanlığımız tarafından devam ettirilmektedir.

Koruyucu Aile Hizmet Bakım Türleri Nelerdir? 

1. Akraba veya Yakın Çevre Koruyucu Aile Modeli 

Veli ya da vasi dışında kalan kan bağı bulunan akrabalar ya da çocuğun iletişim içinde olduğu veya tanıdığı bakıcı, komşu gibi yakın çevresinde olan kişi ve ailelerin sağladığı bakımdır.

2. Geçici Koruyucu Aile Modeli 

Acil koruma gereken ve henüz kuruluş bakımına yerleştirilmemiş ya da kendisi için planlanan hizmet modelinden çeşitli nedenlerle henüz yararlandırılamamış çocuklar için; eğitim alan ailelerce sağlanan, birkaç gün ile en fazla bir ay arasında değişen bakımdır.

3. Süreli Koruyucu Aile Modeli 

Öz ailesi yanına kısa sürede döndürülme imkanı bulunmayan ya da kalıcı olarak aile yanına yerleştirilemeyen çocuklara, kişi ve ailelerin sağladığı bakımdır.

4. Uzmanlaşmış Koruyucu Aile Modeli 

Özel zorlukları ve ihtiyaçları olan çocuklara yardımcı olabilecek lisans eğitimine sahip olan veya aldıkları eğitimler ile profesyonel düzeye gelmiş kişi ve ailelerin sağladığı bakımdır.

Çocuk Sahibi Olan Aileler De Koruyucu Aile Olabilir Mi?  

Evet. Çocuk sahibi olmak koruyucu aile olmaya bir engel teşkil etmemektedir.

Koruyucu Aile Olmak İçin Nereye Başvurmalısınız?  

İkamet ettiğiniz ildeki Aile ve Sosyal Hizmetler İl Müdürlüğüne dilekçe ile başvurabileceğiniz gibi, e-devlet üzerinden de müracaat edebilirsiniz.

Koruyucu Aile Adaylarına İlişkin Nasıl Bir Araştırma Yapılmaktadır?

Koruyucu Aile Yönetmeliği kapsamında ailelerden çeşitli belgeler istenmekte (sağlık raporu, adli sicil kaydı, öğrenim belgesi, gelir belgesi vb) bununla birlikte çocuk ile koruyucu aile ilişkileri açısından önem taşıyan temel mesleki değerlendirmelerine esas oluşturacak incelemeler yapılmaktadır.

Bir Aile Aynı Anda Kaç Çocuğun Koruyucu Ailesi Olabilir?  

Koruyucu aile yanına en fazla üç çocuk yerleştirilebilmektedir. Kardeş olan çocukların bir arada büyümelerinin sağlanabilmesi için ise aynı aile yanına yerleştirilmesi tercih edilmektedir.

Sorular ve cevaplar Aile ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı’nın sitesinden alınmış olup daha fazla bilgi almak isteyen okuyucularımız için ilgili konunun detaylarının yazılı olduğu koruyucu aile adayları rehberi ve koruyucu aile broşürü pdfine ulaşmak için gerekli yazının üzerine tıklamanız yeterli.

Editör: Nur Bersun Aynur – 12.02.2023