Öldükten Sonra Tesadüfen Keşfedilen Eksantrik Sokak Fotoğrafçısı: Vivian Maier

Yazar burcueken 25 Ocak 2023, 22:47 8.1B Görüntüleme

İnsan hayatı sırlarla doludur. Her gün yanından geçip gittiğimiz yüzlerce kişi ve onların yüzlerce farklı hayat hikayeleri… Bir insan öldüğünde arkasından cemaatle birlikte “İyi bilirdik!” denir. Oysa ki en yakınları dahil olmak üzere gerçekten kim ne biliyordur o giden insanla ilgili? Artık gidenin kendisine de soramayacağımızdan sözün bittiği yerde mecburen susarız, aklımızdaki tilkilerle sessiz sedasız evlerimize dağılırken…

Bugünkü içeriğimde sizlere 2009 yılında, zorluklarla geçen bir hayatın sonunda yalnız başına ölen, fotoğrafları ve ilgi çekici hayat hikayesi öldükten sonra tesadüfen keşfedilen gizemli bir sokak fotoğrafçısı Vivian Maier‘dan bahsetmek istiyorum. Benim onunla tanışmam 2013 yılında bir film festivalinde John Maloof‘un anlatıcılığını ve yönetmenliğini üstlendiği Finding Vivian Maier filmini izlememle oldu.

Filmin Çıkış Noktası

John Maloof çocukluğu bit pazarlarında geçmiş, saklı hazineleri keşfetmekte gözleri ve algıları sivrilmiş, müzayedeleri kaçırmayan kurt birisidir. Yine bir gün 2009 yılında, bir açık artırma sırasında dürtülerine güvenerek içi negatiflerle dolu bir kutu koliyi 380 dolar karşılığında satın alır. Başlarda banyo edilmemiş bunca negatif filmle ne yapacağını bilemese de daha dikkatli baktığında bu negatiflerdeki karelerin sadece iyi değil, çok iyi bir fotoğrafçılığın ürünü olduğunu fark eder ve bu fotoğrafların arkasındaki kişiyi merak ederek araştırmaya başlar. İnternet aramalarından bir sonuç alamayınca merakı perçinlenir ve içindeki maceracı sese güvenerek bu büyük sanatçının gizemini çözmek ve onun eserlerini tüm dünyaya tanıtmak için uzun bir yolculuğa çıkar. Belgesel boyunca bu eksantrik fotoğrafçının Rolleiflex makinasıyla çektiği muazzam siyah beyaz fotoğraflar ekranda akarken John Maloof’la birlikte biz de gerçek Vivian Maier’ı bulmaya çalışırız.

Vivian Maier’ı Bulmak

1 Şubat 1926 tarihinde New York’ta doğan Vivian, kısa süre kapalı fabrika ortamlarında çalıştıktan sonra gün ışığını görebileceği ve dışarıda özgürce gezebileceği yeni bir iş istemiş ve 1950’li yıllardan 1990’lı yıllara kadar kendisi için daha elverişli olacağını düşündüğü yatılı çocuk bakıcılığı ve ev temizliği işleri yaparak yaşamını kazanmıştır. Bu süreçte boynundan çıkarmadığı makinasıyla olur olmadık yerlerde sürekli deklanşöre basmış; sokaktaki insanların, gündelik hayatın, keşmekeşin, insanların gözünden kolaylıkla kaçması muhtemel alelade detayların, absürd durumların, ağlayanların, gülenlerin, kimi zaman dile aktarılması güç bir bakışın, canlı ve cansız nesnelerin fotoğraflarını çekmiştir. Nev-i şahsına münhasır bir karakteri olduğu kuşku götürmeyen bu münzeviyi bir zamanlar dadılık yaptığı çocukların, yani şimdilerde orta yaşlarını yaşayan insanların ağzından dinlerken kendimi tuhaf hissetmediğimi söyleyemem… Özellikle onun sert mizacı, yürüyüşü, biriktirme hastalığı, erkeklere karşı olan ürkekliği, ketumluğu hakkında konuştukları sahnelerde…

Sonuç olarak;

Ölmeden önce keşfedilmeyen ve değeri anlaşılmayan böylesine üretken bir sanatçının öldükten sonra eserlerinin ve hayat hikayesinin gün ışığına çıkarıldığı ve fotoğraf tarihine adeta armağan edildiği bu belgeseli aklımda bazı sorular olsa da ilk izlediğimde zaten sevmiştim, bu yazıyı yazmak için dün bir kez daha izlediğimde yıllar sonra yine sevdim. Artık kendisi için konuşamayan bir ölünün hayattayken çektiği fotoğrafların, belgeselin kendisinden çok daha fazla şey anlattığını düşünsem de izlemenizi tavsiye ettiğim bir film olarak fragmanını aşağıya bırakıyorum.