walterbshp
Eskisi gibi kitap okuyamıyorsanız, masa başına oturup çalışmakta zorlanıyorsanız hatta artık iki saatlik filmi bile izleyemiyorsanız doğru yerdesiniz. Modern dünyanın yarattığı belki de en büyük sorun olan odaklanma sorunu ve çözümünden bahsedeceğiz bugün.
Dopamin vücutta doğal olarak bulunan bir kimyasal, bir nörotransmitter türü. Genellikle beynin ‘haz kimyasalı’ olarak tanımlanıyor. Belirli bir aktiviteyi zevkle ilişkilendirmeye başladığınızda dopamin seviyesi yükselir. Bu belli bir yemek, seks veya zevk aldığınız herhangi bir şey olabilir.
Yeterli miktarda dopamin iyi bir ruh hali için gereklidir. Ancak her şeyde olduğu gibi dopaminin de fazlası zararlıdır.
Günümüzdeki en büyük dopamin kaynağı ise akıllı telefonlar ve sosyal medyadan gelen bildirimler. Günlük dopamin ihtiyacınızı telefonunuzdan gelen bildirimler oluşturmaya başladıkça buna bağımlı hale gelmeye başlarsınız. Bunu bir sigara gibi düşünebilirsiniz. Aslında salgılanan hormon her ikisinde de aynıdır ve sigara içmeye teşvik eden şey yine dopamin ihtiyacıdır. Ve siz bu dopamini almadıkça sıkılır hatta sinirlenmeye başlarsınız. Sadece iki saat telefondan uzak durduğunuzda bile ne demek istediğimi anlayacaksınız.
Kısacası artık dopamin salgılayan kaynaklar sizi ele geçirir ve davranışlarınızı bu alışkanlıklar belirler. En kötüsü de istikrarlı şekilde alınan bu dopamin sizi git gide daha az tatmin eder. 6 saat telefonla vakit geçirmek sizi tatmin etmez ancak onsuz da yapamazsınız ve siz daha çok İnternet’te vakit geçirirsiniz. Bir şişe alkol sizi mutlu etmeye yetmez artık en az iki, üç biradan sonra mutlu hissedersiniz.
Tüm bu yalancı dopaminler sizin günlük hayatınızı ele geçirir ve daha az keyif veren şeyleri ve hatta gerekli aktivitelerden bile zevk almamaya başlarsınız. Akşam yemeğinde çıkan güzel bir yemek, ailenizle hoş vakit geçirmek, kitap okumak, ders çalışmak… Bunların hiçbiri size zevk vermez çünkü siz günlük dopaminizi zaten telefonda, sosyal medyada vakit geçirerek almışsınızdır. Telefonda yapacak hiçbir şeyiniz olmasa dahi canınız sıkılsa da günde en az altı saat kullanırsınız. Üstelik bu sizi tatmin etmese de.
Peki buraya kadarki kısımda evet böyle bir sorunum var ve günlük hayatımı etkiliyor diyorsanız -ki korkmayın bu artık hepimizin problemi- çözüme geçelim.
Dopamin detoksuyla beynini resetle:
Öncelikle bu detoksun bilimsel bir kanıtı olmadığını ancak çeşitli araştırmaların devam ettiğini ve deneyenlerin olumlu sonuçlar aldığını söyleyelim. Kendim de ara ara uyguladığımı belirteyim.
İlk önce bize zevk veren ve bir türlü bırakamadığımız aktiviteleri belirleyelim. Örneğin telefona gelen bildirimler, sosyal medya, oyun, şekerli gıdalar.
Haftada sadece bir gün telefonunuzu bırakın. İlk baş çok canınız sıkılacak ancak sonra dopamin ihtiyacınızı karşılamak için çeşitli alternatiflere yöneleceksiniz: yürüyüş yapmak,kitap okumak,yemek yapmak , spor yapmak hatta huzurlu bir biçimde düşünmek gibi.
Ve fark edeceksiniz ki aslında bol bir vaktiniz var ve telefonsuz da gün geçirebiliyorsunuz. Üstelik ertesi gün kalktığınızda sandığınızın aksine hayatta hiçbir şeyi kaçırmadığınızı geç kalmadığınızı ve daha dingin bir biçimde uyandığınızı fark edeceksiniz. Üretkenliğiniz artacak ve beyniniz normal dengesine geri gelecek.
Günümüzde o kadar çok uyaran var ki tüm bu uyaranların içinde tek bir yere odaklanmak çok zor. Ve bu uyaranların en büyüğü de tabi ki sosyal medya. Günde en az bin uyaranı maruz kalıyoruz ancak bunlardan gerçekten önemli olanı çok çok az. Kendimden örnek verecek olursam telefonumu her zaman bırakma şansım olmasa da sosyal medya uygulamalarını telefonumdan siliyorum. Ve iki üç gün sonra yokluğunu hiç fark etmiyorum. Ancak bu sürede fark ettiğim bir şey var ki o da üretkenliğimin arttığı. Bir oturuşta kitap bitirebiliyorum ya da insanlarla daha çok vakit geçirip ailemle ve arkadaşlarımla sohbet ediyorum. Bir iki ay boyunca sosyal medyayı bu şekilde kullanmıyorum ve sonra canım isterse tekrardan indiriyorum ve sonra bir iki ay daha…
Tuşlu telefon kullandığım zamanları hatırlıyorum ve ne kadar üretken olduğumuzu o zamanki günlük yaşantımızı ve hayattan zevk aldığımız anları. İnternet, sosyal medya, akıllı telefonlar daha çok yeni bir gelişme. Bundan 12 yıl önce böyle bir sorunumuz yoktu ve gayet iyi yaşıyorduk.
Elbette tüm bu gelişmelerin kötü olduğunu savunmuyorum ve ben de kullanıyorum. Aslında buradaki tüm mesele zevk aldığınız ne varsa sizin istediğiniz zaman istediğiniz dozda alabilmeniz ve hazlarınızın sizi ele geçirmemesi.
Kısacası dopamin alacağınız alışkanlıkları kendiniz belirleyin kitap okumak yürüyüş yapmak gibi siz dopamini yönetin.
Konuyu daha iyi anlayabilmeniz için aşağıya konuyla ilgili bir video bırakıyorum sağlıklı ve huzurla kalın.
Editör: Zehra Garipli – 26.09.2022
Bu içerik hakkında ne düşünüyorsunuz? Yorum yapabilir, oy kullanabilir ya da tepki seçebilirsiniz. Gönderinizi oluşturun!
Bugünler de herkesin ihtiyacı olan şey sanırım. Emeğinize sağlık.
Sürmanşeti okumamla beraber a’ha bendeki durum demem ve yazıya dalmam bir oldu. Hayatın hay huyu içinde gün geçmiyor ki dikkatimiz dağılmasın ya da idagimiz bozulmasın. Ancak kendimizi toparlamak için neler yapıyoruz: dinlenmek, tatil, yoga vsvs ve hala sonuç menfi. Bazen çeşitli beslenme diyetlerinden medet umuyoruz ki belli belirsiz faydaları olabiliyor. Daha bir ay evvel zehir gibi olan okuma rejimim bu ay tirt. Sonra yazının da salık verdiği yolları bilmeden de olsa yapıyoruz ve aaaa düzelir gibi olduk. Aslında vaktinizi çalan bazı şeylerden uzaklaşmak esas yapmak istediklerinize dönemimizi sağlıyor. Bu güzel yazınız için teşekkürler.
İhtiyacı olan insanlar için epey bir verimli çalışma olmuş emeğinize sağlık.
Bugünlerde en ihtiyacım olan şey ilaç gibi geldi emeğinize sağlık
yapmak istiyorum ve faydasının da olmasını istiyorum ben ya.
Yazı için emeğinize sağlık teşekkür ederiz 🤗 fakat gerçekten iradeye bağlı olduğuna inanırım ben de sosyal medya kullanmadan nefes alamam diyen insan tanıyorum, yalnız ben de hiç de öyle olmuyor instegrama bir hafta girmesem aramam gerçekten de insan iradesinde bitiyor her şey
Sanırım irade ile alakalı bu detoksu yapmak.
Yediklerimiz, içtiklerimiz kesinlikle ruh halimizi ve fiziksel durumumuzu belirliyor. Dikkat etmeliyiz.
Çok teşekkür ederim. Umarım faydası olur.
Dopamin etkisinde özellikle telefon konusunda bunu başarabilmek pek de mümkün değil. Çünkü hayat şartları artık eskisi gibi güvercin, mektup ve ateş gibi ilkel araçlarla iletişim kurmaya müsait değil. Temaya gelecek olursak dopamin de bir ihiyaç; onun da fazlası zararlı.