Ölümsüzlüğü Bulan Bu Hayvan Hakkında Bilim İnsanları Şaşkınlığını Gizleyemiyor

Kim sonsuza kadar yaşamak istemez ki? İnsanın sevdikleri ölürse, kendisi de sonsuza kadar yaşamak istemez diye düşünüyorum. Fakat insan ömrünün sadece uzun olması değil burada bahsedilen keşif, bir tür ölümsüzlük. Eğer bu canlının sırrı keşfedilirse, insan ölümsüz olabilir mi ne dersiniz?

Grönland köpek balığının ömrü 500 yıla kadar çıkabiliyor. Dev fıçı süngeri ise 2000 yıldan fazla yaşayabiliyor ama Dünya gezegenindeki en uzun yaşayan hayvan da ölümsüz denizanası, görünüşe bakılırsa ölümden tamamen kaçabilen bir yaratıktır kendisi.

Akdeniz ve Japon sularında yaşayan ve ”Turritopsis dohrnii” (popüler olarak ölümsüz denizanası) olarak bilinen bu denizanası türü, yaşam döngüsünün son aşamasıdır. Medusa, döngüsüne yani Polip aşamasına ulaştığında ilk oluşum aşamasına geri döner ve yeniden hayatına başlar. “Ölümsüz” denizanası bu yönüyle bilim çevrelerini şaşırtmaya devam ediyor.

Ortalama olarak sadece üç milimetre çapında olmalarına rağmen, bu minik omurgasızların yetişkin versiyonları büyük bir sırra sahiptir:

Yaralandıklarında veya açlığın eşiğine geldiklerinde biyolojik saatlerini geri alabilirler. Bu da teoride sonsuza kadar yaşayabilecekleri anlamına gelir.

Ama ölümsüz denizanası yenilenme güçlerini tam olarak nasıl harekete geçirir? Ve insanlar yaşlanmayı tamamen ortadan kaldırmak için yeteneklerini kullanabilirler mi? İşte bunlar henüz anlamlandıralamayan, çözümlenmemiş gizemli olaylardır.

Ölümsüz denizanası ne kadar yaşar?

Potansiyel olarak sonsuza kadar. Bu canlıların, dinozorların soyu tükenmeden çok önce (66 milyon yıl önce) okyanuslarda yüzdüğü düşünülürse bu daha da etkileyici oluyor – bunca zaman boyunca tek bir ölümsüz denizanasının hayatta kalması biyolojik olarak mümkün. Ancak bu teknik olarak mümkün olsa da hiçbir şekilde kanıtlanamaz.

Bunun nedeni bu denizanalarının 1980′ lerin başından beri yalnızca ara sıra araştırılmış olmalarıdır yani uzmanların yalnızca birkaç on yıllık veriye sahip olduğu anlamına gelir. Ayrıca, dikkate alınması gereken bir faktör daha var. Ölümsüz bir denizanası, tersine yaşlanabilirken, çeşitli balıklar, köpek balıkları, kaplumbağalar ve hatta diğer denizanaları gibi avcılar tarafından da kolayca öldürülebilir. Bu nedenle ölümsüz denizanasının yakın zamanda Dünya’ yı aşırı doldurması pek olası değildir.

Hangi durumlarda ölebilir?

Ölümsüz denizanaları, yaşlılıktan ölmeseler de denizin sert koşullarında bir hastalıktan ya da başka bir deniz canlısının yemeği olarak ölebilirler. Bu ilginç deniz canlısı, bilim adamları ve araştırmacılar tarafından yakından inceleniyor. Bilim adamları, ona ölümsüzlüğü veren genetik yapının gizemini ortaya çıkarma umuduyla araştırmaya devam ediyorlar.

Ölümsüz denizanası sonsuza kadar nasıl yaşar?

Ölümsüz denizanasının yaşam döngüsünü nasıl hackleyebildiğini anlamak için önce normal bir denizanasının nasıl yaşlandığına bakmamız gerekir. Endişelenmeyin, bu çok çok garip olsa da oldukça basit.

Normalde bir ölümlü denizanası yaşamın beş aşamasından geçer:

Döllenmiş yumurta: Yetişkin bir denizanası (medusa olarak bilinir), yumurtaları ve spermleri suya yumurtlar ve bu iki hücre türü birleşerek döllenmiş bir yumurta oluşturur.

Planula: Döllenmiş yumurta, planula adı verilen küçük bir larvaya dönüşür. Mikroskobik bir solucana benziyor ve serbestçe yüzebiliyor. Planula, sindirim sistemi geliştireceği ve kendi kendini besleyebileceği katı bir yüzey (deniz yatağı gibi) bulmak için aşağı yüzecektir. Su sıcaklığı gibi koşullar uygun olduğunda, polip aseksüel olarak çoğalır ve küçük bir koloni oluşturmak için kendini klonlar.

Ephyra: Yeni bir kas ve sinir seti oluşturduktan sonra, bir polipin bir bölümü (orijinal polip veya klon), bağımsız olarak yüzebilen, büyüyebilen ve beslenebilen bir organizma olan ephyra olur.

Medusa: Bu, başka bir denizanasıyla cinsel olarak çoğalabilen (genellikle kısa bir süre sonra ölür) tamamen büyümüş bir yetişkin denizanasıdır.

Ancak öleceğini hissederse yani bir tehlike sezerse, ölümsüz denizanası bu döngüyü tersine çevirir. Aç kalırsa, yaralanırsa veya çok soğuk veya sıcak sularda bulunursa, yetişkin bir Turritopsis dohrnii okyanus tabanına düşer ve küçük bir doku bloğuna (kist olarak bilinir) dönüşür ve bir kez daha polip olur. Yaşam döngüsünde medusa ve polip aşaması arasında etkili bir şekilde ileri ve geri gidebilir.

Bu nasıl olabilir? Büyü, kök hücreler, esas etkeni bulmak zor. Aslında bu, farklılaşma olarak bilinen bir süreç tarafından desteklenen bir yetenektir.

Farklılaşmanın arkasındaki kesin mekanizma bilim adamları için hala bir gizemdir. Ancak cevap muhtemelen denizanasının genlerinde bulunacak.

Texas A&M Üniversitesi’nde doçent ve The Real Immortal Jellyfish araştırma projesinin başkanı Dr Maria Pia Miglietta, bir hücrenin nasıl uyum sağlayabildiğini şöyle açıklıyor;

”Kesinlikle DNA ile bir ilgisi var” diyor. “Bir hücreyi programlayan DNA’dır – belirli genlerin ‘açılması’ veya ‘kapatılması’ onun ne tür bir hücre olduğunu belirleyecektir.

“Şu anda kistte ne tür genlerin açıldığını anlamak istiyoruz. Çünkü bunların yenilenme ve ölümden kaçma yeteneği ile ilgili genler olduğunu düşünüyoruz.”

İnsanlar bir denizanası gibi ölümsüz olabilir mi?

Denizanasının sonsuz yaşama nasıl ulaştığını okuduktan sonra muhtemelen ciddi önem arz eden bir soru soruyorsunuz:

İnsanlarda ölümsüz olabilir mi? Ne yazık ki ölümsüz denizanası istediği zaman Benjamin Button gibi yaşasa da, insanlar bu farklılaşma düzeyinde ustalaşmaktan çok uzaktalar.

Fakat bu denizanalarında neler olduğunu incelemenin, bize genlerinin hücreleri nasıl değiştirdiğini ve bu değişen hücrelerin başkalarıyla nasıl bütünleştiğini anlatacağını umuyoruz. Bu, hücresel rejenerasyonu ve doku rejenerasyonunu anlamanın temelidir.”

“Yaşlanma nedenlerimizin çoğu hala çok gizemli. Ama bu çok basit sistemle bu çok basit hayvana bakarak bazı genleri takip edebilir ve nasıl davrandıklarını görebiliriz.” diye açıklıyor, Dr. Miglietta.

Ancak bilim adamları, bu hayvanın ölümsüzlüğünün şifresini kırabilirse, hayatın yasalarını tamamen değiştirebilirler ve belki de insana ölümsüzlük kapısı açılabilir.

Siz ne dersiniz? Ölümsüz olmak İster miydiniz?

Editör: Sümeyye Özmen – 05.09.2022