Ahmet Muhip Dıranas ve eserleri

HAYATI

Ahmet Muhip Dıranas, 1909 yılında Sinop ilinin efelek ilçesinde dünyaya geldi. 21 Haziran 1980 yılında Ankara’da hayatını kaybetmiştir. Memleketi Sinop’ta Çukurbağ şehir mezarlığında defnedildi. Faruk Nafiz Çamlıbel ve Ahmet Hamdi Tanpınar Ankara erkek lisesinde Ahmet Muhip Dıranas’ın hocalığını yapmışlardır. İstanbul Üniversitesinde Fen Edebiyat Fakültesi Felsefe bölümünden mezun oldu. Üniversiteden  sonra  Anadolu Ajansı, Halk Evleri, Devlet Tiyatrosu Çocuk Esirgeme Kurumu ve İş Bankasında çalıştı.

EDEBİ KİŞİLİĞİ

Cumhuriyet Döneminin önemli şair ve yazarlardandır. Her ne kadar şiir türünün yanında oyunlar yazıp çeviri yapsa da  şair kimliğiyle ön plana çıkmıştır. Serveti Fünun, Varlık, Çığır, Yeni Lisans, Ülkü, Hisar, Şadırvan, Milli mecmua isimli dergilerinde şiirleri yayımlanmıştır. Halk edebiyatı ile Batı Edebiyatını sentezleyip aynı potada eritmeye çalışmıştır. Şair için gelenekte sembolizmi ve çağrışımı birleştirerek çağrışımı yüksek sembolizmin öncü isimlerinden biri olmayı başarmıştır. Şairi, birkaç toplulukta görebilmek mümkündür. Faruk Nafiz Çamlıbel’in  etkisiyle hecenin beş şairi dediğimiz beş heceliler grubuna dahil olmuştur. Faruk Nafiz Çamlıbel dışında Türk Edebiyatından ;Ahmet Haşim, Ahmet Hamdi Tanpınar, Cahit Sıtkı Tarancı adlı şairlerden etkilenerek öz(saf) şiir anlayışının temsilcilerinden olmuştur. Batıdan yine sembolizm akımının önemli temsilcilerinden Charles Baudelaire, Paul Verlaine adlı şairlerden etkilenmiştir. İlk eserlerinde Baudelaire tarzıyla karşımıza çıkmıştır. Olvido, Kar, Fahriye Abla şiirleri Baudelaire tarzına örnek gösterilebilir. Daha sonra bu etkiden gitgide kurtulmuştur. Orhan Velinin dahil olduğu Garip akımı içerisinde de yer almıştır. 15 Eylül 1926’da Milli Mecmua dergisinde yayımlanan Bir Kadına şiiri şairin ilk şiiridir. Şiir, Muhip Atalay ismiyle basılmıştır.

ESERLERİ

Şairin eserlerine baktığımda şiir, tiyatro ve çeviri türünde eserleri vardır. Şiirlerinde aşk, tabiat, ölüm konusunu işlemiştir. Kırık Saz, Şiirler, Ağrı, Dağlara Kar, Fahriye Abla, Olvido şiir türündedir. Gölgeler, Oyunlar, Çıkmaz, O Böyle İstemezdi tiyatro türündedir.

Dostoyevski’den Ecinniler, Abdal oyununu; Charles Kunstlerden Fransa’da Müstakil Resim ;Tevfik Fikret’in Rübabı Şikestesini çevirmiştir.

Kar şiirinde ses ön plandadır. Saf şiir anlayışıyla yazılmıştır. İmge kullanılmıştır. Şiirde Anadolu bir imgedir. Özlem anlatılmaktadır.

Ağrının Sürbehan  ilçesinde askerlik yaptığı dönemde Ağrı şiirini yazmıştır.

İspanyolcada unutuş anlamına gelen Olvido şiirinde hem ses hem de anlam önemlidir.

Edip Cansever Olvidoyu şöyle tanımlar:

 “Bildiğim tek şey, yaşlanmayan bir şiirdir ‘Olvido’, Türk şiirinin başyapıtlarından biridir.” 

Şiirin konusunu hatıralar oluşturmuştur.

Fahriye Abla Hakkında Bilgi

Ahmet hmet Muhip Dıranasın 1935 yılında Varlık dergisinde yayımlanan şiiridir. Bu şiiriyle ün kazanmıştır. Şiirde Mustafa adlı bir adamın mahallenin bir kızı olan Fahriye’ye karşı hissettiği duygular anlatılır. Şiir, 1984 yılında filme uyarlanmıştır. Yönetmenliğini ve senaristliğini Yavuz Turgul yapmıştır. Filmin oyuncu kadrosunda Müjde Ar, Tarık Tarcan, İhsan Yüce vardır. Müjde Ar Fahriye Ablayı Tarık Tarcan Mustafa’yı canlandırmıştır.

Olvido Şiiri👇

https://youtu.be/NpNLplbkcE0

Editör: Fatih Düz – 21.06.2022