Hayvansal ve Bitki Bazlı Proteinler Nelerdir?

Bol protein içeren gıdalar, hayvansal ve bitkisel, kalitelerinde devasa bir değişiklik ve uzun vadeli sağlığımıza etkilerini gösterebilir. Proteinler genellikle vücudumuzdaki yağsız dokular için tuğlalara benzetilirler. Ama vücut düzenlenmesinde önemli birçok başka fonksiyonda da görev yaparlar, bağışıklık sistemini güçlendirmek için çoğunluklu bir rol oynarlar. Bu fonksiyonların yerine getirilmesi için 20 farklı amino asit tipi vardır, ama sadece 9 tanesi gereklidir. Yani vücudumuzun onlardan yeteri kadar yapamadığı, bu yüzden de bunları yiyeceklerden almamız gerektiği anlamına gelir.

Genellikle, balık ve yumurta gibi hayvan kaynaklı proteinler yeteri kadar yüksek ve gerekli amino asitleri içerdikleri için bu gıdalar tam protein kaynakları olarak adlandırılır. Buna kaşılık, mercimek, fasulye, kuru yemişler ve tofu protein kaynağı olma eğilimindedirler. Bitkisel proteinler, hayvansal gıdalara göre besin değeri kalitesiz gibi görülebilir. Ama aslında bitkisel proteinleri hayvansal proteinlerin yerine geçirmek, ideal olarak haftada birkaç günlüğüne de olsa amino asitlerin düşük kalmamasına yardım eder. Bitkisel proteinler, bazı diğer yiyecekler ile kombinlenerek amino asit bütünlüğü sağlar. Aslında birçok geleneksel yiyecek kombinasyonu, mısır ve fasülye ya da pirinç ve mercimek gibi proteinin tamamlayıcı prensibini oluşturur.

Proteinin vejetaryen gıda kombinasyonlarını içeren gıdalar, hayvansal protein içeren besinlere göre daha çok lif ve daha az ,özellikle doymuş yağ olmak üzere, yağ içerirler. Ve doymuş yağlar düşündüğümüz kadar zararlı olmayabilir, ama çok fazla tüketirsek hala LDL kolestrerolundan yüksek seviyede içerebilirler. Bu yüzden özellikle kırmızı et tüketimimizi hafifletmek mantıklı bir fikir olabilir. Genellikle, tipik Batı Diyeti, sağlığımızı iyi bir şekilde sürdürmemiz için gerekenden daha fazla hayvansal gıda içerir. Çok fazla bitkisel gıda tüketen, bitkisel beslenme şekline sahip olan insanlar, daha fazla et yiyen insanlara göre daha sağlıklı ve daha uzun bir ömüre sahiptir. Bu yüzden eğer düşük karbonhidratlı, yüksek proteinli bir diyet yapmayı düşünüyorsanız yediğiniz protein çeşitlerine ve miktarına, dikkat etmek önemlidir. Hayvansal proteini yüksek olan bir diyet, özellikle kalitesiz hayvansal gıdalar, yani işlenmiş et ve yüksek yağla kesilmiş etler, içeren bu diyet kısa sürede kilo vermeye yardım etse bile sağlığımıza zararlı olabilir. Ayrıca, işlenmiş etler sıklıkla koruyucu olarak kullanılan nitratla içerir ve bunlar, kan damarlarına zarar verebilir ve atar damaların sertleşmesine sebep olabilir. Bu etler sodyumu da fazla içerme eğilimindedirler ve bu yüksek tansiyona katkıda bulunur.

En mantıklı diyetler genellikle bizi orta miktarda yüksek kaliteli proteinli gıdalar yemeye teşvik edenlerdir.

Editör: Fatih Düz – 26.10.2022